چای نوشیدن در گوشه و کنار دنیا
به گزارش دور زمین، ما همه جا و در هر ساعتی چای مینوشیم؛ در حین کار و فعالیت روزانه، در خانه، در جمع دوستان و در کافهها. ویژگی اصلی این نوشیدنی، کمک به حفظ آرامش و رفع خستگی است. یک فنجان چای داغ در هر موقعیت ناخوشایندی میتواند باعث آرامش شود و تمرکز و خلقوخوی خوش را به ما بازگرداند. افراد به دلایل مختلفی چای مینوشند، عدهای صرفا از طعم آن لذت میبرند و بعضی هم از آن به عنوان بهانهای برای ملاقات دوستان و وقتگذرانی با آنها استفاده میکنند. برای بعضی کشورها مانند انگلستان، روسیه، ژاپن و چین، مراسم نوشیدن چای هنوز بین مردم محبوب است.
چین
در چین آداب نوشیدن چای یک رسم ملی سراسری است. از نظر فرهنگی صرف سه وعده غذا و نوشیدن حداقل یک فنجان چای در روز برای مردم چین الزامی است. وقتی یک مهمان خارجی وارد خانهای در چین میشود، حتما باید با یک فنجان چای مورد استقبال قرار بگیرد. در همه شهرهای چین تعداد زیادی چایخانه وجود دارد، ولی سرو چای در آنها با سرو چای در خانههای چین تفاوت دارد. مراسم نوشیدن چای در چین نوعی فعالیت هنری است و آموختن راه و رسم آن به زمان زیادی نیاز دارد. در بعضی از نواحی، مراحل تهیهی چای بسیار پیچیده است و ریشه در فرهنگ بومی دارد. البته لوازم مورد استفاده برای تهیه و نوشیدن چای در چین تفاوت زیادی با روسیه ندارند و عبارتاند از: فنجان، نعلبکی، قوری و سینی که به شکلی خاص و هنرمندانه ساخته میشوند. Diansin، نوعی شیرینی که همراه چای سرو میشود، لذیذ و خوشظاهر است و نه تنها در چین بلکه در سراسر دنیا دوستداران زیادی دارد. در چین صدها نوع چای مشهور وجود دارد. برای درست کردن چای نیز از آب چشمهها و نهرهای معروف استفاده میشود چرا که مردم چین باور دارند این آبها دارای خواص درمانی و معدنی هستند. مزارع چای یا به عبارتی کوهستانهای چای، مناظر خارقالعادهای هستند که زیبایی مضاعفی به مناطق دیدنی چین میدهند.
روسیه
چای به نوعی نوشیدنی ملی روسیه محسوب میشود و تقریبا در فرهنگ غذایی این کشور جایگزینی ندارد. نوشیدن چای در تمام ساعات شبانهروز کاملا عادی به شمار میآید زیرا اهالی روسیه معتقدند که این کار در حین مشغلههای فکری بسیار مفید است. روسها معمولا چای را در استکانهای ساده مینوشند. ثروتمندان این کشور در منازل خود از پایههای نقرهای خوشساخت برای نگهداری استکان استفاده میکنند و سایرین گاهی پایههای ساخته شده از فلزات ارزان قیمت را به کار میبرند. این پایهها با طرحهای هنری دستساز روسیه تزئین شدهاند. مراسم سنتی نوشیدن چای در روسیه را نمیتوان بدون سماور کامل دانست. سماورها یک لوله در وسطشان دارند که با زغال پر شده و آب را جوش نگه میدارد. قوریهای مورد استفاده در روسیه، چینی یا چوبی هستند. آب جوش در این قوریها ریخته میشود تا قوری گرم شود، سپس این آب بیرون ریخته شده و سپس چای خشک داخل قوری ریخته میشود. آب جوش داخل قوری ریخته میشود و سپس قوری بالای سماور گذاشته میشود تا چای دم بکشد.
انگلستان
همه ما با داستانهای انگلیسی آشنا هستیم و احتمالا میدانید که هیچ داستانی وجود ندارد که عبارت چای نوشیدن حداقل یک بار در آن داستان نیامده باشد. مراسم چای عصرانه انگلیسی یک رسم اجتماعی است که با تشریفات و آداب و رسوم انجام میشود و معمولا با صرف کیک یا ساندویچ همراه است. مراسم چای عصرانهی انگلیسی یک سنت ملی فراگیر شد، بعد از این که رسما اعلام شد ملکه این کار را انجام میدهد. در این مراسم ابتدا چای در فنجان ریخته شده و بعد به آن شیر افزوده میشود. در گذشته، این کار به مهمانان نشان میداد که ظروف چینی میزبان از جنس مرغوب هستند (ظروف چینی با کیفیت در مواجه با حرارت ترک نمیخوردند). اضافه شدن شیر نیز مزه چای را بهتر میکرد. مراسم چای عصرانه در ابتدا فقط برای نوشیدن چای برگزار میشد، ولی امروزه در بیشتر نواحی انگلستان، این عبارت به یک وعدهی غذایی سبک در هنگام عصر اطلاق میشود. به طور کلی در انگلستان پیشنهاد نوشیدن یک فنجان چای در هر شرایطی بسیار مؤدبانه و خوشآیند است و دیگران نیز همیشه از این پیشنهاد استقبال میکنند. حتی کسانی که برای انجام تعمیرات یا ارائهی خدمات به یک منزل انگلیسی وارد میشوند نیز معمولا به نوشیدن چای دعوت میشوند. انسانها با دیدن توجه آرام میشوند، اما این دعوت به چای نیست که صرفا این کار را انجام میدهد. در چای ترکیباتی وجود دارد که به ما کمک میکند احساس بهتری کنیم و برای کارهای دیگر آماده شویم. چای کافئین دارد، که کمک میکند زمانی که انرژیمان افت کرده سر حال بشویم. چای همچنین آمینو اسیدی دارد که همراه با کافئین اجازه میدهد تا ذهن ما در حالت هوشیاری و گوش به زنگی بماند، بدون این که نشانههای استرس ایجاد کند.
ژاپن
در ژاپن اگر مراسم ملاقاتی در یک چایخانه انجام شود، مهمانان بر روی نیمکتهای انتظار چایخانه در انتظار دعوت میزبان مینشینند. بعد از اذن ورود میزبان، مهمانان به صورت نمادین دستها و دهان خود را به کمک آب یک حوضچهی کوچک سنگی شستشو میدهند و سپس از میان باغچه (roji) وارد چایخانه میشوند. در این محل مهمانان کفشهای خود را در آورده و از دری کوچک وارد اتاق میشوند و به ترتیب مقام و موقعیت اجتماعی به صورت دو زانو بر روی تاتمی (کفپوشهای حصیری ژاپنی) مینشینند. بعضی اوقات میزبان برای جوشاندن آب در مقابل مهمانان از زغال برافروخته استفاده میکند. در حین مراسم گاهی از مهمانان با یک خوراکی ساده و سبک معروف به تنشین (tenshin) و یا یک وعدهی کامل موسوم به کایسکی (kaiseki) یا چاکایسکی (chakaiseki) پذیرایی میشود. در غیر این صورت میزبان شخصا شیرینیهای کوچک و سبک به مهمانان تعارف میکند. میزبان ظروف مورد استفاده در مراسم نوشیدن چای، شامل کتری، همزن دستی و پیمانه را با روشی سنتی با ترتیب مشخص و حرکات خاص در حضور مهمانان تمیز کرده و بعد آنها را به شکلی از پیش تعیین شده و دقیق مرتب میکند که این چینش به نحوهی تهیه چای توسط میزبان بستگی داشته و انواع مختلفی دارد. بعد از آماده کردن لوازم، میزبان مقدار مشخصی پودر چای سبز را در یک کاسه میریزد و به میزان لازم آب داغ به آن میافزاید و بعد به کمک همزن دستی و با حرکات منظم و شمارششده، آن را هم میزند. بعد از آماده شدن هر کاسهی چای، مهمانان به ترتیب محل نشستن، شخصا برای گرفتن آن به میزبان نزدیک میشوند یا دستیار میزبان این کار را انجام میدهد.
مراکش
در کشور مراکش روش تهیه چای سبز و نوشیدن آن (معمولا به همراه غذا) شامل یک سری آداب و رسوم سنتی است که Ataí نامیده میشود. چای نعنایی مخصوص مراکش اکنون در تمام کشورهای شمال آفریقا جایگاه ویژهای دارد. در این کشور نیز چای در تمام ساعات روز در دسترس است. تهیهی چای در مراکش به صورت سنتی فقط توسط مردان انجام میشود. اهالی مراکش گاهی در منزل با چای از مهمان خود پذیرایی میکنند که البته رد کردن آن برایشان توهینآمیز است. در مراکش برای تهیه چای ابتدا آن را با آب جوش شستشو میدهند تا تلخی و گرد و خاک چای گرفته شود. در مرحله بعد چای را در آب داغ ریخته و میگذارند تا به خوبی دم بکشد. در نهایت با افزودن مقدار مشخصی شکر و نعنا چای مراکشی آماده میشود.