10 فیلم برتر درباره قاتل های زنجیره ای که باید ببینید - دور زمین

با ما همراه باشید و درباره وبلاگ ساعت اینترنتی بیشتر بدانید.

فیلم هایی که با موضوع قاتل های زنجیره ای ساخته شده اند در سال های اخیر تخیلات و فانتزی های عمومی را به تسخیر خود درآورده و بسکمک از آن ها از جمله تعدادی از 10 فیلمی که در این لیست قصد معرفی شان را داریم، علاوه بر توفیق تجاری، منتقدان را هم به حمایت واداشته اند.

لازم به ذکر است در این فهرست از آثاری که ممکن است تا حدی جنبه های خیال پردازانه داشته باشند دوری کرده ایم و به همین دلیل اثر معروفی مانند هالووین (Halloween) را در این لیست قرار نداده ایم. در عین حال محصولات تلویزیونی هم از فهرست 10 فیلم برتر درباره قاتل های زنجیره ای خط خورده اند، در غیر این صورت اثری چون شهفرایند مجهول (Citizen X ) می توانست انتخاب مناسبی به نظر برسد.

• 10 فیلم کارآگاهی که باید ببینید

با این اوصاف مذکور، تلاش کرده ایم 10 مورد از برترین فیلم هایی را انتخاب کنیم که درباره قاتل های زنجیره ای ساخته شده اند. بعضی از آن ها به شکل محوری داستان فیلم را به قاتل اختصاص داده اند و بعضی دیگر بیشتر متمرکز بر فرایندهای پلیسی در جهت شکار و دستگیری این قاتلان بودند؛ طبیعتا در مواردی با ترکیب این دو زاویه دید متفاوت هم روبرو می شویم.

لازم به ذکر است اگر با آثاری که قتل، جنایت و خشونت را از نزدیک بررسی می کنند میانه خوبی ندارید این فهرست هم چندان به کارتان نمی آید اما احتمالا فیلم های این لیست برای کسانی که طرفدار تریلرهای سیاه اند می تواند جذابیت داشته باشد.

10- سرزمین مجازات (Frailty)

• کارگردان: بیل پکستون
• بازیگران: بیل پکستون، متیو مک کانهی، پاورز بوث
• تاریخ اکران: 2001
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

سرزمین مجازات یک فیلم ترسناک روانشناختی است و اولین فیلم سینمایی کارنامه کاری بیل پکستون به حساب می آید. پکستون را بیشتر بابت نقش های گوناگونی که در آثار سینمایی جیمز کامرون ایفا کرده می شناسیم. سرزمین مجازات یک فیلم کوچک کمتردیده شده است که مستحق توجه و شناخت بیشتری است. اثری با بازی خود کارگردان و البته متیو مک کانهی.

فیلم درباره دو برادر و پدر مذهبی متعصب شان است؛ فردی که اعتقاد دارد توسط خدا برگزیده شده و از سوی او دستور می گیرد تا شیاطینی را که به لباس انسان درآمده اند به قتل برساند. ساختار فیلم در قالب بازگشت به عقب، روایت می گردد. مخاطب با حضور مک کانهی در اداره پلیس و معرفی برادرش به عنوان قاتلی که پلیس به دنبالش می گردد از همان شروع فیلم از طریق بازگشت به گذشته درمییابد چه بر سر این دو برادر آمده و چطور در کنار پدرشان در مزرعه خانوادگی بزرگ شده اند.

این اثر سینمایی تنها فیلم لیست است که تا حد اندکی از زیرساخت های فراطبیعی در خط داستانی بهره می برد.

سرزمین مجازات با نگاه نو و کاملا سرگرم کننده اش اثر تحسین شده ای است و از آن به عنوان یک فیلم ترسناک کمتر موردتوجه قرارگرفته که با قدرت و عمق زیاد داستانش را روایت می کند، یاد شده است. فیلم، مورد علاقه جیمز کامرون و البته استیون کینگ نویسنده مشهور آثار ترسناک بود و گرچه در گیشه پیروزیت چندانی به دست نیاورد اما رضایت منتقدان و اهالی سینما را به خود جلب کرد.

نکته جالب توجه این جا است که به دلیل شیوه خاص کارگردانی اثر، عمده خشونت و خون ریزی های فیلم به شکل صریح و بی پرده نمایش داده نمی شوند اما با هنرمندی خاص، تنش در بالاترین سطح ممکن حفظ شده و از طریق فلاش بک ها امکان کاوش درونیات دو پسر فراهم شده و اوج قابلیت های فیلم نمایش داده می گردد.

گرچه ممکن است این اثر سینمایی در یک تحلیل کلی شاهکار نباشد اما بی تردید ارزش توجه بیشتر علاقه مندان به این حوزه را دارد.

9- شکارچی انسان (Manhunter)

• کارگردان: مایکل مان
• بازیگران: ویلیام پترسن، کیم گرایست، جوآن آلن
• تاریخ اکران: 1986
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

فیلم سینمایی شکارچی انسان یک نئونوار و تریلری روانشناختی است از مایکل مان که آثاری چون سارق (Thief) و مخمصه (Heat) را در کارنامه دارد.

فیلم از رمانی به نام اژدهای سرخ (Red Dragon) نوشته توماس هریس اقتباس شده و روایتگر بازگشت ویل گراهام تحلیل گر رفتار مجرمین از بازنشستگی برای حل یک پفراینده جدید است. گراهام در این پفراینده برای تحلیل رفتار فرانسیس دلارهاید که یک قاتل زنجیره ای است با یک مجرم و قاتل محبوس دیگر به نام هانیبال لکتر گفت وگو می کند.

گراهام خود در آخرین پفراینده اش لکتر را دستگیر کرده و حال رییس سابقش از او می خواهد برای دستگیری قاتل زنجیره ای جدید دوباره با اف بی آی همکاری کند؛ گراهام به دلایلی مجبور است دوباره با هانیبال لکتر ملاقات کند و این ملاقات ها شرایط را برای او پیچیده تر می کند چرا که هانیبال هنوز بابت دستگیری اش از گراهام کینه دارد.

لکتر شخصیتی است در سری رمان های توماس هریس که در آثار گوناگونی حضور دارد از جمله در شکارچی انسان، سکوت بره ها (The Silence of the Lambs) و هانیبال (Hannibal). البته باید یادآوری کرد که ابتدا فیلم شکارچی انسان بود که شخصیت هانیبال لکتر (با بازی برایان کاکس) را روی پرده سینما آورد و سپس 5 سال بعد این شخصیت در فیلم سکوت بره ها (با بازی آنتونی هاپکینز) در تاریخ سینما جاودانه شد.

پس از آنکه دو فیلم سکوت بره ها و هانیبال، این شخصیت را با بازی هاپکینز بسیار مشهور کردند، فیلم سینمایی شکارچی انسان با نام اصلی رمان یعنی اژدهای سرخ پس از 20 سال بازسازی شد و این بار در این اثر آنتونی هاپکینز نقش لکتر را بازی کرد.

اما نکته مهم اینجاست که با وجود قدرت بازی هاپکینز و تفسیر خاصی که از شخصیت هانیبال ارایه داد، برایان کاکس نیز در این فیلم با مهارتی مثال زدنی از عهده ایفای نقش برآمده و رفتاری ترس آور، آزاردهنده و البته بسیار واقعی و باورپذیر (چه بسا حتی باورپذیرتر از بازی هاپکینز) ارایه می دهد.

به شکل کلی تمرکز فیلم بر اقدامات اف بی آی و تلاش شان برای شکار قاتل است؛ تلاش برای درک و دسته بندی رفتارهای او و پی بردن به شباهت های شخصیتی او و قربانیانی که انتخاب می کند.

شکارچی انسان یکی از اولین و بهترین فیلم های مایکل مان از جمله آثاری است که باید در هر لیستی مربوط به قاتل های زنجیره ای جای مخصوص به خود را داشته باشد.

8- روانی آمریکایی (American Psycho )

• کارگردان: ماری هرون
• بازیگران: کریستین بیل، جاستین ثرو، جرد لتو
• تاریخ اکران: 2000
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا، کانادا

روانی آمریکایی یک کمدی سیاه و یک اثر اسلشر از زیرگونه های ژانر ترسناک است که براساس رمان مشهور سال 1991 برت ایستون الیس به همین نام ساخته شده.

داستان فیلم در دهه 1980 می گذرد و اقدامات پاتریک بیتمن (با بازی کریستین بیل) را دنبال می کند؛ مردی که در نگاه اول یک مشاور مالی ساده به نظر می رسد اما به تدریج روشن می گردد که زندگی خونین موازی خاصی در قامت یک قاتل زنجیره ای دارد.

این اثر سینمایی تاثیر زیادی در شهرت کریستین بیل داشت آن هم در زمانی که هنوز صرفا بابت نقشش در فیلم امپراتوری خورشید (Empire of the Sun) استیون اسپیلبرگ شناخته می شد؛ او این نقش را در 12 سالگی بازی کرده بود.

بیل در روانی آمریکایی به خوبی از پس ایفای نقش بیتمن برآمده؛ بیتمن مشاور مالی یک شرکت سرمایه گذاری و البته نمادی است از حرص، خودخواهی و البته بدبینی و خرده گیری نسبت به مردم عادی که در دهه 1980 در میان طبقه متوسط مرفه آمریکایی به چشم می خورد. او غرق در رویای پیروزیت، مد و خوش پوشی است اما زیر این ظاهر فریبنده یک قاتل خون ریز پنهان شده؛ در واقع با یک زندگی دوگانه تمام عیار طرف ایم.

با شروع شدن تحقیقات کارآگاه (با بازی ویلم دفو)، به تدریج خونسردی پاتریک بیتمن فرو می پاشد و خطوط میان واقعیت و فانتزی های مریض او مبهم تر از قبل می گردد.

روانی آمریکایی که پیروز ترین اقتباس رمان پرفروش ایستون الیس است بخش بزرگ پیروزیت خود را مدیون کارگردانی ماری هرون است؛ زنی در میان کارگردانان مستقل آمریکایی که پیروز شد این بازنمایی زیست دهه هشتاد طبقه متوسط آمریکا را به اثری پیچیده تر و البته چندلایه تر از آنچه به ظاهر بود تبدیل کرده و نقدی بر زن ستیزی و قدرت مردانه را هم به اثر وارد کند در حالی که کمدی سیاه درونی فیلم هم کارکرد فوق العاده خود را حفظ کرده است.

روانی آمریکایی به شکل نسبی در گیشه پیروز بود گرچه مخاطبان خود را به دو دسته تقسیم کرد؛ با این حال امروز اثر به یک کالت تبدیل شده و یکی از سرگرم کننده ترین عناوین این لیست است چرا که طنز و خشونت خونین را با مهارت در هم آمیخته. همین کیفیت باعث شده اثر در جلب نظر منتقدان هم پیروز عمل کند و بابت بازی شخصیت نقش اول و همچنین فیلم نامه حساب شده اش مورد تحسین قرار بگیرد.

7- انتقام از آن من است (Vengeance is Mine)

• کارگردان: شوهئی ایمامورا
• بازیگران: کن اوگاتا، مایومی اوگاوا، رنتارو میکونی
• تاریخ اکران: 1979
• کشور تولیدکننده: ژاپن

این درام جنایی ژاپنی بر اساس کتابی به همین نام نوشته یوزو ساکی ساخته شد. فیلم داستان واقعی قاتلی زنجیره ای را روایت می کند که در واقعیت آکیرا نیشیگوچی نام داشته اما در فیلم تحت عنوان ایوا انوکیزو شناخته می گردد.

داستان فیلم در قالب تعدادی فلاش بک روایت می گردد. در واقع از همان شروع فیلم ایوا انوکیزو قاتل زنجیره ای در اختیار پلیس است؛ پلیس از او بازپرسی می کند اما انوکیزو از پاسخ گویی امتناع می ورزد؛ در این شرایط به گذشته می رویم تا اولین جنایت های این قاتل زنجیره ای را ببینیم؛ داستان با شرح دو جنایت وحشیانه اول او شروع می گردد.

فیلم سینمایی انتقام از آن من است را باید از آثار کلاسیک دهه 1970 ژاپن به حساب آورد؛ یکی از فیلم های شاخص سینمای ژاپن درباره قاتلان زنجیره ای.

فرایند روایت در ادامه میان بازگشت به گذشته و جلسه بازپرسی پلیس جریان دارد. فرایند 78 روزه فراری بودن انوکیزو پس از دو قتل اولش در حالی که در ژاپن از جایی به جای دیگر می رود، دست به قساوت های بیشتر می زند و البته صحنه هایی از رشد و بلوغ او به عنوان کودکی طغیان گر تا تبدیل شدن به آنچه امروز هست، همه و همه بخش های گوناگون این اثر سینمایی را تشکیل می دهند.

فیلم به شکلی خاص ساخته شده تا سبکی مستندنما داشته باشد و در زمینه نشان دادن فقدان اخلاقیات و پشیمانی در فرد روان پریش کاملا پیروز عمل می کند. در واقع اثر به خوبی نشان می دهد که چطور انوکیزو بدون هر نوع تردید به راحتی آدم می کشد در حالی که انگیزه های روشنی ندارد و البته هرگز نیز احساس پشیمانی نمی کند. فیلم خوراک فکری حجیمی برای مخاطب فراهم می کند تا با حدس و گمان های گوناگون از خود بپرسد این فرد چطور به چنین راهی کشیده و به قاتلی زنجیره ای تبدیل شد اما در عین حال از هر نوع پاسخ ساده و آسان نیز امتناع می ورزد.

انتقام از آن من است در کشور ژاپن جوایز بسکمک کسب کرد و توسط منتقدان به شکل گسترده ای تحسین شد. به شکل کلی نیز شوهئی ایمامورا در میان خلاق ترین و برجسته ترین چهره های موج نوی سینمای ژاپن واقع شده است که در کارنامه کاری خود جوایز شاخصی چون نخل طلا را هم به دست آورده است.

6- خاطرات قتل (Memories of Murder)

• کارگردان: بونگ جون-هو
• بازیگران: سونگ کانگ هو، کیم سانگ کیونگ، کیم روی ها
• تاریخ اکران: 2003
• کشور تولیدکننده: کره جنوبی

فیلم سینمایی خاطرات قتل به کارگردانی و نویسندگی بونگ جون-هو از آثار شاخص کارنامه کاری این فیلم ساز است. او پیش تر در سال 2000 اولین اثر سینمایی خود را به نام سگ هایی که پارس می کنند هرگز گاز نمی گیرند (Barking Dogs Never Bite) ساخت اما خاطرات قتل، بونگ جون هو را به شهرت بیشتر رساند.

خاطرات قتل بر اساس داستانی واقعی ساخته شده و روایتگر اولین قتل های زنجیره ای در طول سال های 1986 تا 1991 است که در شهر هواسئونگ در کره جنوبی اتفاق افتادند. در پاییز 1986 میلادی جسد زنی در مزرعه ای خارج از شهر هواسئونگ کشف می گردد. پارک دوو (با بازی سونگ کانگ هو) کاراگاه محلی به همراه تیم ضعیف و بدون مهارتی که دارد مسئول رسیدگی به این پفراینده می گردد تا زمانی که کارآگاه جوان و کاربلدی به نام سئو تائون (با بازی کیم سانگ کیونگ) از سئول برای کشف واقعیت به کمک پارک می آید.

در حالی که پارک دوو ضرب و شتم بازداشتی ها و اعمال فشار برای رسیدن به نتایج ساده و زودهنگام را ترجیح می دهد، سئو تائون کارآگاه عمل گراتری است که از شیوه های هوشمندانه بهره می گیرد. پویایی رابطه دو کارآگاه، شروع این رابطه و تغییر آن که به نزدیک شدن آن ها به یکدیگر و البته ادغام شیوه هایشان منجر می گردد خود از نقاط قوت اثر است.

فیلم به وضوح اشاراتی نیز به شرایط سیاسی به سرعت در حال تغییر کره جنوبی در طول اواخر دهه 1980 دارد؛ دورانی که کشور از فضای دیکتاتوری جدا می شد و شرایط دموکراتیک تری را تجربه می کرد؛ می گردد ادعا کرد شرایط تاریخی سابق خود را در شیوه های پرخشونت پلیس محلی نشان می دهد و ابهامات شیوه های نوی ساختار دموکراتیک خود را در روش های کمتر خشن پایانی فیلم نمایان می کند.

فیلم خاطرات قتل، تحسین منتقدین و کارگردان های متفاوتی از جمله کارگردان مشهور امریکایی کوئنتین تارانتینو را به همراه داشت؛ اثری که ترکیبی فوق العاده از یک فیلم کارآگاهی و یک کمدی سیاه بود. خاطرات قتل به عنوان یکی از مشهورترین آثار سینمای کره جنوبی شناخته می شد اما مدتی بعد بونگ جون هو با ساخت فیلم سینمایی انگل (Parasite) لقب مشهورترین و تحسین شده ترین فیلم کره ای را به اثر جدیدش اختصاص داد، گرچه هنوز بعضی از سینمادوستان معتقدند خاطرات قتل بهترین فیلم این کارگردان است.

5- سکوت بره ها (The Silence of the Lambs)

• کارگردان: جاناتان دمی
• بازیگران: جودی فاستر، آنتونی هاپکینز، اسکات گلن
• تاریخ اکران: 1991
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

سکوت بره ها داستان یک زن کارآموز اف بی آی را دنبال می کند که با یک روان پزشک قاتل (دکتر هانیبال لکتر) گفت وگو می کند تا بتواند یک پفراینده جنایی را از طریق کمک او حل نماید. در واقع دکتر لکتر یک غول ترسناک و در عین حال یک مرد سمپاتی برانگیز است.

لکتر یک قاتل خطرناک است که قربانیانش را می خورد. او در طول فیلم چند پلیس را هم به قتل می رساند اما به نوعی با شخصیت اصلی زن فیلم برای دستگیری یک قاتل روانی دیگر همکاری دارد. شاید فاکتور اصلی شخصیت لکتر که او را جذاب کرده هوشمندی و صداقتش باشد. این در حالی است که بوفالو بیل قاتل دیگر فیلم یک مرد کاملا دیوانه تصویر شده که مخاطب به جز نفرت احساسی درباره اش ندارد.

سکوت بره ها براساس رمانی به همین نام نوشته توماس هریس ساخته شد و دومین کتاب او بود که مورد اقتباس سینمایی قرار می گرفت و شخصیت هانیبال لکتر را به عنوان یک شخصیت مرکزی روی پرده می برد.

جذابیت فیلم سکوت بره ها در رابطه پیچیده میان دکتر لکتر و کلاریس استارلینگ (با بازی جودی فاستر) به عنوان مامور اف بی آی است. کلاریس برای شناختن شیوه های رفتاری قاتل زنجیره ای به کمک دکتر لکتر نیاز دارد، از سوی دیگر دکتر هم قصد دارد از این فرصت استفاده کند تا علاوه بر بهبود شرایط و امکانات زندان خود به درون روان کلاریس نفوذ کند. او به ازای هربار تحلیل شخصیت قاتل زنجیره ای و راهنمایی کلاریس، یک قدم نیز به حریم خصوصی روانی او نزدیک می گردد. در واقع شرایط و پویایی خاص این رابطه است که فیلم را این چنین ماندنی و قدرتمند کرده.

ایفای نقش دکتر هانیبال لکتر برای آنتونی هاپکینز جایزه اسکار و شهرتی گسترده را به ارمغان آورد؛ نقشی نه چندان بلند اما به شدت تاثیرگذار که تقریبا تمام فیلم را تحت تاثیر قرار داد. این تاثیرگذاری به حدی است که سکوت بره ها اساسا مخاطب را به یاد هانیبال لکتر می اندازد.

سکوت بره ها را عموما به عنوان یک فیلم جنایی می شناسند اما به شکل کلی تر نمی توان از وجوه بسیار پررنگ ترسناک آن غافل بود. بخش مهمی از این حال و هوای ترسناک به دلیل ماجرای قاتل زنجیره ای فیلم، بوفالو بیل است.

از طرف دیگر پیش از آن که کاملا با شخصیت مهم دیگر فیلم یعنی دکتر هانیبال لکتر آشنا شویم و به نوعی با او هم ذات پنداری کنیم، نمی توانیم تا حدی جلوی ترس مان را نسبت به ابعاد وحشتناک شخصیت عجیب و غریب او بگیریم. ترس سکوت بره ها نوعی ترس روان شناختی است که درون لحظات پرتنش فیلم جا خوش کرده است.

4- زودیاک (Zodiac)

• کارگردان: دیوید فینچر
• بازیگران: جیک جیلنهال، مارک رافلو، رابرت داونی جونیور
• تاریخ اکران: 2007
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

فیلم سینمایی زودیاک براساس یک کتاب جنایی به همین نام نوشته رابرت گری اسمیت ساخته شده است و پفراینده یک قاتل زنجیره ای تحت نام زودیاک قاتل که بین سال های 1960 تا اوایل 1970 دست به قتل های زنجیره ای می زد را بررسی می کند.

دیوید فینچر با ساخت زودیاک از دید بسکمک از کارشناسان سینمایی یکی از آثار تحسین برانگیزش را ارائه داد. گرچه پایان بندی زودیاک ممکن است برای بعضی از مخاطبان خوشایند نباشد اما با این وجود فیلمی است که در تمام بخش های خود هنوز درگیرکننده باقی می ماند.

در خط روایی فیلم داستان قتل ها هم از زاویه دید یک کارتونیست و هم از طریق تلاش های کارآگاهان پلیس دنبال می گردد.در نهایت فیلم هم همچون واقعیت با ابهامات بسکمک همراه است و به نظر می رسد در فرایند ساخت زودیاک واقع گرایی بر ساخت یک درام معمول ارجح بوده است.

زودیاک فیلمی است نسبتا طولانی با داستانی پرپیچ و خم از تعقیب طولانی و ماراتن گونه یک جنایتکار با جزییات فراوان جنایی و قضایی.

3- هنری: تصویر یک قاتل زنجیره ای (Henry: Portrait of a Serial Killer )

• کارگردان: جان مک ناتن
• بازیگران: مایکل روکر، تام تولس، تریسی آرنولد
• تاریخ اکران: 1990
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

فیلم سینمایی هنری: تصویر یک قاتل زنجیره ای اقتباس آزادی است از زندگی هنری لی لوکاس و اوتیس تول که هر دو قاتل زنجیره ای بوده اند.

فیلم یک اثر جنایی واجد وحشت روانشناختی است و تلاش می کند شرایط روانی و ذهنی یکی از بدنام ترین قاتل های آمریکایی و یکی از دوستان جنایتکار او را روایت کند.

فیلم داستان هنری (با بازی مایکل روکر) را پیش می برد و نشان می دهد او چطور به شکل اتفاقی اهداف بیگناه خود را می یابد و آن ها را به قتل می رساند. او با اوتیس (با بازی تام تولس) زندگی می کند؛ مردی که به سرعت شریک جنایاتش شده و با دوربینی که از یک قربانی گرفته به ضبط این قتل ها می پردازد. این دو قاتل زنجیره ای به همراه بکی خواهر اوتیس (با بازی تریسی آرنولد) که شوهر آزارگرش را ترک کرده در یک خانه زندگی می کنند. بکی که به هنری علاقه مند است میان این دو مرد تنش ایجاد می کند و نتیجه این تنش ها تاثیر بسزایی در پیش برد خط روایی دارد.

فیلم سینمایی هنری: تصویر یک قاتل زنجیره ای را باید واکنشی آشکار به آثار اسلشر میانه دهه هفتاد تا میانه دهه هشتاد در نظر گرفت؛ یک بررسی بالینی وحشت آور از قاتلی کاملا و تماما بی وجدان. این اثر سینمایی در سال 1986 آماده شد اما به دلیل دریافت رده بندی سنی X به نوعی بایگانی شد. این شرایط مدتی بعد با تلاش ارول موریس به عنوان حامی مالی فیلم تغییر کرد و در سال 1989 شاهد نمایش آن در جشنواره فیلم تلیوراید بودیم.

فیلم از طرف منتقدان به شکل گسترده ای تحسین شد و در جشنواره های بین المللی گوناگون جوایز متعددی را به خود اختصاص داد اما از سوی دیگر به دلیل خشونت به کار رفته در آن و در عین حال موضوع آزاردهنده ای که انتخاب کرده بود موجب ایجاد جنجال های گوناگون هم شد.

به هر حال باید پذیرفت و تاکید کرد که هنری: تصویر یک قاتل زنجیره ای فیلمی برای همه مخاطبان نیست، این اثر سینمایی را باید مخاطبانی ببینند که به داستان های مرتبط با قاتل های زنجیره ای علاقه مندند و در عین حال تحمل خشونت بالا و محتوای تند و بی پروای این اثر سینمایی را دارند.

2- روانی (Psycho)

• کارگردان: آلفرد هیچکاک
• بازیگران: آنتونی پرکینز، جنت لی، جان گوین
• تاریخ اکران: 1960
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

روانی را باید به نوعی یک مبدأ سینمایی در نظر گرفت. نقطه ای که سینما را به پیش و پس از خود تقسیم می کند و از جمله نقاط درخشان کارنامه یکی از بزرگترین اساتید تاریخ سینما یعنی آلفرد هیچکاک است.

فیلم که هم زمان ترس، غافلگیری و تعلیق را با هم ترکیب کرده نشان می دهد سبک هیچکاک تا چه حد یگانه و غیرقابل تقلید است. روانی داستان زن جوانی را بازگو می کند که پس از یک سارقی در یک اقامتگاه شب را سپری می کند؛ اقامتگاهی که نورمن بیتس مردی از نظر روانی نامتعادل به اداره آن می پردازد.

جالب توجه است که روانی در هنگام اکران نظرات متفاوتی دریافت کرد و نگاه منتقدان به آن یکسره تحسین برانگیز نبود اما پس از اکران و با توجه به فروش چشمگیر فیلم نظرات تغییر کرد. فیلم که اثری کم بودجه بود با هزینه ای کمتر از یک میلیون دلار ساخته شد و چندده برابر این هزینه فروخت.

این در حالی است که چند فیلم قبلی هیچکاک چندین برابر بودجه تولید داشتند و هیچ کدام حتی به میزان فروش فیلم روانی نزدیک هم نشدند. روانی به حدی پرفروش بود که در میان چند فیلم برتر باکس آفیس در سال 1960 قرار گرفت.

اما نکته جالب درباره فیلم روانی شخصیت پیچیده و تا حدی سمپاتی برانگیز قاتل آن یعنی نورمن بیتس است. هنگامی که برای اولین بار نورمن را ملاقات می کنیم با مرد جوانی خجالتی طرفیم که گاهی به شکل غیرارادی رفتاری ترسناک را بروز می دهد. با این وجود او شخصیتی مشکل دار و البته بی آزار به نظر می آید. اما شخصیتی که دست به قتل می زند کاملا بخش دیگری از نورمن است، بخش تاریک شخصیت او یا اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم مادر او است که همچون یک شخصیت جداگانه درون روان او حضور دارد.

ما به عنوان مخاطبان اثر هیچکاک مختاریم که تا چه حد دو شخصیت درونی بیتس را از هم جدا فرض کنیم و در نتیجه چقدر از سرزنش را متوجه شخصیتی کنیم که با بازی آنتونی پرکینز در تاریخ سینما جاودانه شده است. با این وجود نمی توان این نکته را نادیده گرفت که در تحلیل نهایی بیتس موجودی آزاردیده و نه چندان گناه کار است که حتی در ترسنا ک ترین لحظه های فیلم هم نمی توانیم برای سرنوشتش متاسف نباشیم. ماجرا زمانی شدت می گیرد و بیشترین همدلی مخاطب نسبت به نورمن بیتس جلب می گردد که روانشناس گره از شخصیت او باز می کند و داستان بحران روانی او را می شکافد

1- هفت (seven)

• کارگردان: دیوید فینچر
• بازیگران: برد پیت، مورگان فریمن، گوئینت پالترو
• تاریخ اکران: 1995
• کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا

فیلم سینمایی هفت ساخته دیوید فینچر که چهره های نام آشنایی چون برد پیت، مورگان فریمن و کوین اسپیسی را به خدمت گرفته روایتگر داستان دو کاراگاه بخش جنایی است که یک قاتل زنجیره ای عجیب و مرموز را دنبال می کنند. یکی از کارآگاهان مردی سردوگرم چشیده در روزهای نزدیک به بازنشستگی است در حالی که کارآگاه دیگر جوان و جویای نام است. با بررسی قتل های اولیه جنایتکار مرموز ، کارآگاهان در می یابند که او قربانیان خود را با شیوه های خشونت آمیزی خاص و طبق الگویی برگرفته از هفت گناه کبیره می کشد؛ طبیعتا هیچکدام از این دو کارآگاه آمادگی ورود به بازی شیطانی عجیبی که قاتل زنجیره ای برای آن دو تدارک دیده را ندارند.

نکته جالب درباره هفت این است که ایده اولیه آن ایده جدیدی نیست؛ در واقع تعداد قابل توجهی فیلم ساخته شده اند که در آن ها یک قاتل زنجیره ای براساس الگویی خاص دست به جنایت می زند و تلاش می کند از طریق آن پیام خود را برای جهان مخابره کند. عموما در این موقعیت ها با پلیس هایی صادق و سرسخت روبرو می شویم که این جنایت ها را دنبال می کنند و مرحله به مرحله فرایندی که قاتل طی کرده را رمزگشایی می کنند.

در این اثر سینمایی اما تاکید بر شرایطی است که خود قانون با آن روبرو شده؛ شرایطی گیج کننده در روبروه با جنایت هایی که خود همچون یک بیانیه مواضع قاتل را آشکار می کنند. گرچه مخاطب بی شک قاتل را جنایت کاری جامعه ستیز و خطرناک در نظر می گیرد اما سخت است که متوجه اشاره کلی تر همین قاتل خطرناک نگردد؛ در واقع پیام هر قتل او براساس هفت گناه کبیره از ماجرای یک فرد یا یک قربانی فراتر رفته و کلیت جامعه را هدف قرار می دهد. در حالی که پلیس تحقیقات خود را پیش می برد برای مخاطب ناممکن می گردد که انکار کند این جنایات بخشی است از جامعه ای که به سرعت از کنترل خارج می گردد و اصول اخلاقی در آن جایگاه مبهم و نامشخصی دارند. البته باید تاکید کرد که هفت در نهایت فیلمی درباره اصول اخلاقی نیست اما نمی گردد این را هم نادیده گرفت که مخاطب با دیدنش جامعه ای که اسیر این قاتل زنجیره ای شده را هم به نوعی شماتت می کند.

این ساخته دیوید فینچر نه صرفا به دلیل بازی های احساسات برانگیز بلکه از زاویه دید کلی تر به دلیل نمایش پتانسیل های دیوید فینچر در کارنامه کاری او اهمیت یافت. هفت دقیقا اثری بود که فینچر را نجات داد؛ این کارگردان به عنوان اولین اثر سینمایی بیگانه 3 (Alien 3) را کارگردانی کرده بود؛ فیلمی پردردسر و پرحاشیه که در گیشه درخشش خاصی نداشت و از نظر منتقدان نیز نسبت به قسمت های قبلی مجموعه، ضعیف تر بود. طبیعتا با این شروع فینچر باید به دنبال اثر قدرتمندی می گشت تا با آن خود را ثابت کند و ستون های جهان سینمایی اش را بنا سازد؛ هفت دقیقا چنین فیلمی بود و چنین قابلیت هایی داشت.

فیلم همچنین از جمله آثار بسیار تاثیرگذار ژانر جنایی در سینمای معاصر امریکاست. در میان 10 فیلم این فهرست دو فیلم از فینچر قرار گرفته که می توان ادعا کرد هر دو از این نظر به هم شباهت دارند که قاتل های زنجیره ای مرموز و زیرکی را به سینما معرفی می کنند. گرچه احتمالا باید در میان دو فیلم زودیاک و هفت، زودیاک را اثری بدانیم که از نظر جنایی واجد پیچیدگی های بیشتر است اما احتمالا هفت فیلمی باشد که مخاطب را بیشتر احساساتی کرده و جای خاصی در قلب او باز می کند.

هفت برعکس فیلم اول فینچر هم از نظر تجاری و هم از نگاه منتقدان به عنوان اثری پیروز ارزیابی شد. این اثر سینمایی تقریبا ده برابر بودجه اش فروخت و در عین حال به دلیل خط روایی، حال و هوای تیره وتار کلی و تدوین خاصش مورد توجه قرار گرفت.