مستند نگاری در احیا و مرمت بناهای میراثی لازم است - دور زمین

در این مراسم و پیش از رونمایی کتاب، مستندی با موضوع مرمت نخستین مجلس ایران بعد از آتش سوزی ساختمان در سال 73 به نمایش درآمد که بازسازی این بنای فاخر روایت می کرد. عمارتی که خاطرات فراوانی از زمان ساخت نخستین مجلس بعد از انقلاب مشروطه تا ملی شدن صنعت نفت در دل داشت که به توپ بستن این ساختمان توسط لیاخوف روسی آن را از پای در نیاورد بلکه با درسایه آتش غفلت مسئولان وقت متروک شده بود. بعد از حادثه آتش سوزی تازه مسئولان به فکر احیای این بنای فاخر افتادند. بنایی که مستند آن نشان می داد نه تنها آتش سوزی، بلکه نفوذ موریانه به پی بنا و مرمت های غلط سالهای پیشین، آسیب بیشتری به این عمارت زده است.

اهمیت حفظ و نگهداری از ساختمان های میراثی

در ابتدای این مراسم مهندس روبرت واهانیان با اشاره به محتوای کتاب ساختمان مشروطه، اظهارکرد: این کتاب اهمیت حفظ و نگهدای ساختمان های میراثی به ویژه بناهایی که در مالکیت ادارات دولتی است، نشان می دهد.

معمار بازسازی بنای شهردار رشت در ادامه اضافه نمود: این کتاب یک اثر فرهنگی ماندگار است و می تواند منبع و مرجعی برای مرمت بناهای تاریخی باشد.

واهانیان با بیان اینکه در این کتاب بر اهمیت مطالعات تاریخی در مرمت بناهای تاریخی تأکید شده است، گفت: چیزی که در مرمت بناهای میراثی به آن توجه نشده تاریخ معماری بنا است. برخی اوقات اماکن میراثی به ویژه بناهای مذهبی به صورت ناشیانه مرمت شده و آسیب جدی به اصالت بنا وارد می گردد.

وی با اشاره به مرمت ساختمان شهرداری رشت بعد از زلزله منجیل، توضیح داد: متاسفانه اطلاعات شهرداری رشت در حوزه تاریخ بناهای میراثی بسیار ناچیز است.

واهانیان اضافه نمود: این کتاب اهمیت مطالعات تاریخی را نشان می دهد که بعد از تشکیل یک شورای راهبردی از رشته های مختلف، اساتید مرمت برای احیای ساختمان مشروطه سابق دعوت می شوند.

وی در خطاب به نویسندگان این اثر گفت: این کتاب یک دیوان غزل بوده که با عشق تدوین شده است.

نقش غیرقابل انکار گیلانیان در جنبش مشروطه

در ادامه این مراسم دکتر ناصر عظیمی پژوهشگر تاریخی به نقش گیلانیان در جنبش مشروطه اشاره و اظهارکرد: متاسفانه مورخان تاریخ معاصر این نقش را نادیده گرفته اند.

وی اضافه نمود: در آستانه فتح تهران، شهر تبریز به عنوان مرکز مشروطه خواهی موضع دفاعی به خود گرفته بود و زمان فکر کردن به دریافت پایتخت را نداشت، این کار را انقلابیون گیلان عملی کردند.

وی در ادامه به بازخوانی بخش های دیگری از کتاب پرداخت و با نمایش نموداری، با ذکر تاریخ وقایع شروع استبداد صغیر، به توپ بسته شدن مجلس توسط لیاخوف و احیای مشروطه، واکنش گیلانیان و بختیاری ها را شرح داد.

عظیمی ضمن گرامیداشت نام و یاد سران مشروطه گیلان به ویژه میرزاحسین خان کسمایی و میرزا کوچک جنگلی، تاکیدکرد: مشروطه اعمال اراده جمعی برای کوچ از دنیا قدیم به دنیا جدید که مبتنی بر قانون است، بود.

نبود سنت مستندنگاری در بسیاری از مرمت های تاریخی

مهرداد بهمنی یکی از مولفان این کتاب در این مراسم به شرح درباره چگونگی برگزاری جلسات شورای راهبردی مرمت ساختمان مشروطه و مستندنگاری صوتی و تصویری پرداخت.

وی با بیان اینکه در طول 8 ماه مطالعه تاریخی و آسیب شناسی انجام شد، اضافه نمود: در هر جلسه نقشه های تهیه شده آنالیز و مشاور تمامی نقطه نظرات را در مطالعه مدنظر قرار می داد.

بهمنی با اشاره به اینکه متاسفانه سنت مستندنگاری دربسیاری از کارهای مرمت گران ما وجود ندارد، گفت: سیستم ما بیشتر روایت شفاهی معمار به استادکاران بود. همین دانش ذهنی سبب تداوم سنت شفاهی شد.

بهمنی با بیان اینکه این نخستین پروژه ای بود که پیش از آماده سازی طرح مطالعاتی مستندسازی شده است، توضیح داد: کتاب ساختمان مشروطه حاصل این مستندنگاری است. امیدواریم این سنت در پروژه های مرمت بناهای میراثی ادامه داشته باشد.

سارا کریمی دیگر مولف این کتاب نیز گفت: این کتاب داستان ساختن کاخ ملت در ایران است که جمعی از معماران از گل بنایی ساختند که خانه ای مدرن شد. مجلس سابق، یادآور ترورها و خشونت هایی است که برمشروطه خواستار گذشته است.