بقای برجام منوط به تداوم تجارت اروپا با ایران است - دور زمین

قانونی که اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم های آمریکا پیش بینی نموده نسخه جدیدی است از قانونی به نام Blocking Statute که اتحادیه اروپا سال 1996 در برابر تحریم های کوبا توسط آمریکا تصویب نموده بود.

در سال 1996 نیز آمریکا سیاست تحریمی خود را علیه کوبا برخلاف میل و بدون همراهی اروپا وضع نموده بود. اروپا با وضع آن قانون، در برابر سیاست آمریکا مقاومت کرد. در آن زمان، رئیس جمهوری وقت آمریکا، بیل کلینتون ناگزیر به عقب نشینی شد و شرکت های اروپایی را از مجازات معاف کرد. از آن زمان البته مدت زیادی می گذرد و این بار موضوع بر سر بیل کلینتون نیست، بلکه سر نخ ماجرا دست دونالد ترامپ است.

این پرسش مطرح است آیا اروپا قادر خواهد بود مقابل تحریمهای امریکا علیه ایران موضعی قدرتمند اتخاذ کند و آیا قوانین مسدودساز اروپا برای حمایت از شرکتهای اروپایی مقابل تحریمهای امریکا علیه ایران کارا خواهد بود؟

در این راستا خبرنگاران گفتگویی با پروفسور پل پیلار رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داده که در ادامه می آید.

پیلار از اساتید دانشگاه جرج تاون است و تاکنون مسئولیت های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می توان به ریاست واحد تحلیل عملیات های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره نمود. پیلار سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد.

*برخی معتقد هستند قانونی که اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم های آمریکا پیش بینی نموده، در عمل تاثیری بر تحریم ها و کاستن فشار ناشی از آن ها ندارد و این قانون نسخه جدیدی از قانون Blocking Statute است که اتحادیه اروپا سال 1996 در برابر تحریم های کوبا توسط آمریکا تصویب نموده بود. کارایی این قانون را در جهت حمایت از ایران در مقابل تحریمهای امریکا تا چه اندازه می دانید؟

دولت های اروپایی تا حد ممکن کوشش می نمایند برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) را حفظ نمایند، توافقی که حیات آن بستگی به ایرانی دارد که بتواند به تجارت با اروپا به طور قابل توجهی ادامه دهد. اما این سوال هنوز باقی است که آیا کوشش آنها در مواجهه با تصمیم دولت ترامپ برای مجازات هر شرکت یا دولتی که با ایران کار می نماید کافی خواهد بود یا خیر؟

قانون انسداد در واقع ممنوعیت تن دادن به تحریم ایالات متحده آمریکا در مورد تجارت با ایران است. اما شرکت های اروپایی هنوز باید میزان تجارتی که آنها با ایران دارند و میزان تجارتی که با امریکا دارند را مد نظر قرار دهند. آنها نمی خواهند بازار ایالات متحده را از دست بدهند.

*درسال 1996 نیز آمریکا سیاست تحریمی خود را علیه کوبا برخلاف میل و بدون همراهی اروپا وضع نموده بود. اروپا با وضع آن قانون، در برابر سیاست آمریکا مقاومت کرد. آیا در حال حاضر نیز اروپا قادر هست مقابل آمریکا چنین مقاومتی داشته باشد؟

تفاوت اصلی این است که تحریم تجاری ایالات متحده علیه کوبا که چندین دهه طول کشید، چیزی نیست که هر دولتی در ایالات متحده سعی نموده باشد از آن با طیف وسیعی از تحریم های ثانویه علیه شرکت های دیگر کشورها حمایت کند.

با این حال، چنین تحریم های ثانویه ای، سلاح اصلی است که دولت ترامپ در مورد ایران امروز از آن استفاده می نماید. مسئله کوبا یکی از مواردی است که نشان می دهد آمریکا مدتهاست منزوی گردیده است، اما سالهاست که واقعا سعی ننموده این انزوا را از بین ببرد.

*آزادی عملکرد و انتخاب شرکت ها در شمار حقوق بنیادینی است که اتحادیه اروپا نیز تمایلی به محدود کردن این حقوق ندارد. با این وجود اتحادیه اروپا چگونه قادر خواهد بود این شرکتها را ملزم به همکاری با ایران کند؟ آیا اساسا اتحادیه اروپا می تواند چنین مکانیسمی را ایجاد و شرکتهای اروپایی را ملزم به همکاری با ایران کند؟

در نهایت اتحادیه اروپا و حکومت های اروپایی نمی توانند بخش خصوصی را مجبور به تجارت با ایران نمایند. اینها درواقع بیزینس هایی هستند که تصمیم های تجاری را می سازند.

برای یک دولت سخت خواهد بود تا ثابت کند که عدم مشارکت یک شرکت در تجارت با ایران، درواقع تصمیمی است که تحت فشار آمریکا اتخاذ گردیده باشد، به جای اینکه یک تصمیم تجاری مشروع باشد که بر اساس مجموعه ای از دلایل ممکن دیگر، تجارت با ایران را سودآور نمی بیند.