پارتنون آتن (یونان) - دور زمین

این بنا به عنوان برجسته‌ترین سازه آکروپولیس طراحی و در مرتفع‌ترین زمین این مجموعه ساخته شد. پارتنون قرار بود برای دو مقصود استفاده شود: محل نگهداری مجسمه بزرگ آتنا که ساختش توسط پریکلس دستور داده شده بود و همچنین محلی برای خزانه‌داری. این بنا در محل ساخت 4 معبد دیگر که به آتنا تقدیم شده بودند ساخته شد. معبد در جلو و عقب 8 و در طرفین 17 تا ستون شیاردار دارد که به سبک دوریک طراحی شده‌اند. خطوط روی ستون‌ها عمدا و برای به دست آوردن ایده‌ال‌ترین شکل، حکاکی شدند تا خطای بصری ایجاد کنند؛ پایه‌ها اندکی معقر هستند و ستون‌ها اندکی محدب، تا به این صورت هر دو صاف و مستقیم به نظر بیایند. تحت نظر فیدیاس، دو مجسمه‌ساز برجسته با نام‌های آگوراکریتوس و آلکامنس بر روی مجسمه‌های روی سازه کار کردند، از جمله نمای مثلثی جلوی بنا و حاشیه‌کاری‌های زینتی که با رنگ‌های روشن و طلاکاری تزئین شده بودند.

بیشتر حاشیه‌هایی که دسته پانتانایی را نشان می‌دادند در انفجار تخریب‌گر باروت در سال 1687 صدمه دیدند. ترک‌ها مهمات خود را در پارتنون قرار داده بودند و ونیزی‌هایی که با آنها در جنگ بودند، بر روی این مهمات خمپاره انداختند. بعدها مسیحیان برخی از باقیمانده‌های این نقوش را تخریب کردند. اما بزرگترین بخش موجود با 75 سانتی‌متر طول، توسط لرد الجین برداشته شد و حالا در موزه بریتانیا در لندن قرار دارد. دولت بریتانیا کمپین‌های بازگرداندن این اثر تاریخی به یونان را نادیده می‌گیرد.

سقف پارتنون مانند سازه‌ای که در پراپیلایا وجود دارد، به رنگ آبی رنگ و با ستاره‌ها تزئین شده بود. در شرقی‌ترین بخش، درون‌خانه مقدس (اتاق داخلی معبد) قرار گرفته بود. تنها تعداد محدودی از افراد برجسته و خاص اجازه ورود به این اتاق را داشتند. در این قسمت مجسمه‌ای قرار داشت که به خاطرش کل معبد ساخته شده بود: آتنا پولیاس (آتنای شهر)، که یکی از شگفتی‌های دنیای باستان شناخته می‌شد. این مجسمه توسط مجسمه‌ساز فیدیاس طراحی شده بود و ساختش در سال 432 قبل از میلاد به اتمام رسیده بود. این مجسمه یک چارچوب چوبی داشت، با طلا پوشیده شده بود و حدود 12 متر غیر از پایه‌اش طول داشت. صورت، دست‌ها و پاها از عاج ساخته شده بودند و چشم‌ها سنگ‌های قیمتی بودند. مجسمه با لباسی بلند و طلایی پوشانده شده بود؛ سر مدوسا شبیه به یک پلاک بر روی عاج حکاکی شده بود و روی سینه‌اش قرار داشت. الهه آتنا، مجسمه نایکی (الهه پیروزی) را در دست راستش و یک نیزه با یک مار در پایینش را در دست چپ داشت. در بالای کلاه‌خودش اسفینکس در وسط و دو گریفین در طرفین قرار داشتند. در سال 426 بعد از میلاد مجسمه به قسطنطنیه برده شد، جایی که برای همیشه ناپدید شد. یک نسخه رومی از آن را می‌توانید در تور یونان و در موزه باستان‌شناسی ملی  ببینید.