اظهارنظرهای غیر تخصصی در رشته های مختلف صنایع دستی آفتی است که بلای جان این هنر شد - دور زمین

نامدار خلیلیان، کارشناس صنایع دستی در حوزه جواهرات می گوید: صنایع دستی حوزه ای است که خیلی از دوستان خود را در آن صاحب نظر می دانند و به آن وورد می نمایند.

او با ذکر مثالی سخنانش را چنین ادامه داد: ما سال 1389 بود که در اصفهان اولین جشنواره طراحی طلا و جواهر را در دانشگاه اصفهان برگزار کردیم. تمام دوستان با طرح های متعدد و مختلف در این جشنواره حضور داشتند. موضوعی که در این جشنواره خیلی نظر ما را به خود جلب کرد، این بود که بیش از 60 درصد طرح ها قابل ساخت نبود. یعنی دوستانی که طراحی صنعتی خوانده اند، طرح هایی ارائه داده بودند اما کار قابل ساخت نبود.

خلیلیان افزود: ما نیازمند این هستیم که در زمینه طراحی در هر زمینه ای که کسی ورود می نماید، به آن حوزه کاملا مسلط و وارد باشد. مثلا اگر کسی بخواهد در رابطه با ساخت طلا و جواهر نظری بدهد یا خودش را کارشناس معرفی کند، باید در وهله اول کار نموده باشد و این حوزه را بشناسد. اگر اینگونه نباشد، باعث می گردد تا بعضی افراد در این حوزه ورود پیدا نمایند و عده ای به اشتباه به وسیله این دوستان هدایت شوند و به مشکل برخورد نمایند.

این کارشناس صنایع دستی بعلاوه اظهار کرد: اظهار نظرهای غیرکارشناسی بعضی اوقات باعث می شوند یکسری افرادی که واقعا در این زمینه کارهایشان از نظر افراد حرفه ای قابل قبول نیست، تأیید شوند و به این عرصه ورود پیدا نمایند که قاعدتا برای خودشان تبعات خوبی نخواهد داشت.

او درباره راه چاره جلوگیری از ورود دانشجویان غیرمرتبط به این جریان های تخصصی گفت: مراجع ذی ربط باید ورود پیدا نمایند. به عنوان مثال خود اتحادیه صنایع دستی می تواند یکی از برترین مراجع برای این قضیه باشد. باتوجه به اینکه خود من در دانشگاه تدریس می کردم و مدیر گروه بودم، همواره به این اعتقاد داشتم، استادی که در زمینه تدریس ورود می نماید، باید در آن رشته کار نموده باشد و به نوعی کارآفرین بوده باشد.

این کارشناس هنری افزود: هدف اغلب افراد از یاد گرفتن و ورود به عرصه صنایع دستی، کسب عایدی است. این کسب عایدی محقق نمی گردد مگر اینکه در این زمینه کار نموده باشد، از تجربه پیشکسوتان استفاد نموده باشد و در نهایت در جایگاه مناسبی قرار بگیرد. من چیزی که می دانم این است که این کار با خواندن چند کتاب انجام شدنی نیست.

خلیلیان درباره شرایط صنایع دستی در شرایط حاضر توضیح داد: در زمینه صنایع دستی خیلی زود است اگر الان بخواهیم نظر بدهیم؛ چون باید ببینیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. ولی بعضی از افرادی که در حال حاضر منتصب می شوند، متخصص در آن زمینه نیستند و آدمهایی هستند که ما به عنوان دوستان فعال در این صنف آنها را می شناسیم ولی تخصصی در این زمینه ندارند و من فکر نمی کنم که بتوانند تأثیر خوبی در این رشته داشته باشند.

او با مهم دانستن نقش فعالان صنفی در این حوزه افزود: باید یک فعال صنفی درباره بحث شناسایی صنایع دستی و مواد اولیه یاری کند، در عین حال که علم و دانش نیز مهم هست. ما نه صرفا می توانیم براساس علم این راستا را پیش ببریم و نه صرفا براساس تجربه.

این مدرس رشته صنایع دستی در پاسخ به این سوال که آیا هنر صنایع دستی چه در زمینه خرید و چه در زمینه فراوری و فروش در انحصار عده ای خاص از جامعه قرار گرفته است؟ گفت: در بحث جواهرات، اگر طلا را کنار بگذاریم، در بحث نقره، دیگر فلزات و سنگ ها، باور به این انحصار نمی تواند حداقل در زمینه مشتری درست باشد. انحصار بخاطر این است که بازار دارد خودش را پالایش می نماید.

او در شرح مطلب بالا ادامه داد: در حقیقت بعضی کارگاه ها و افرادی که به بازار ورود پیدا کردند، در این بازار راکد نمی توانند مشتری جذب نمایند و در حال پالایش شدن هستند. ولی اگر طلا را بخواهیم به این قضیه اضافه کنیم، می گردد کاملا این فرضیه را تأیید کرد؛ اما باز هم راه چاره وجود دارد.

خلیلیان افزود: امروز عیار رایج طلا در کشور اروپا 14 و در کشور آمریکا عیار رایج 10 است. در حقیقت می توانم بگویم که ما در اروپا می توانیم طلا را به قیمت 800 هزار تومان به پول خودمان خریداری کنیم. خب قاعدتا چیزی که در این میان خرید و فروش می گردد، فلز نیست بلکه هنر است. ببینید ما متأسفانه یاد گرفتیم که یک النگوی درشت از طلا بسازیم و با افتخار بگوییم عیارش 22 است. ما داریم فلز می فروشیم و فروختن فلز خیلی کار سختی نیست.

این کارشناس هنری بعلاوه گفت: ما در صنفمان باید هنر بفروشیم. یعنی باید بتوانیم برای یک کار 10 عیاری اجرتی را دریافت کنیم و یک اندازه سودی هم برای خودمان در نظر بگیریم. هرچه کار شکیل تر باشد، فروش من بالاتر می رود، سودم بیشتر می گردد و در نهایت پیروز تر خواهم شد.

خلیلیان با اشاره به این نکته که فلز نقره به لحاظ قیمت چندان به مصرف نماینده فشار وارد نمی نماید، اظهار کرد: نوع سنگی که برای کار انتخاب می گردد، مهم است. سنگهایی که برای کار انتخاب می شوند باید به صورتی باشند که تغییرات خوبی را در ظاهر صنایع دستی ما ایجاد نمایند و هم اینکه قیمت تمام شده کار خیلی بالا نرود. به نظر من این مجموعه می تواند تغییری در سلیقه مشتری و در اندازه تقاضای بازار ایجاد کند.