آقداش ؛ روستایی به زیبایی گلیم های چند صدساله - دور زمین

ایسنا: اکرم رضایی در مورد معرفی روستای آقداش و هنر گلیم بافی این روستا اظهار کرد: روستای آقداش در 8 کیلومتری شهرستان کلات واقع شده است. این روستا آخرین روستای بخش مرکزی شهرستان کلات با حدود 170 خانوار است که حدود 250 بافنده گلیم در این شهرستان مشغول به کار هستند.

وی ادامه داد: تفاوت گلیم آقداش با گلیم سایر منطقه ها در طرح هایی است که بافته می گردد. اصولا طرح هایی که ما به کار می بریم کاملا متفاوت با بقیه منطقه ها است و شاخص بودن کار بسیار مهم است. طرح هایی که در گلیم هایمان به کار می بریم همگی اصیل بوده و در صدد آن هستیم تا گلیم آقداش را به ثبت جغرافیایی برسانیم تا از طریق برخی مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.

این کارشناس صنایع دستی در مورد آمار فرش های تولید شده در این منطقه مطرح نمود: در حال حاضر در روستای آقداش بالغ بر 2000 تخته فرش در سال تولید می گردد. این گلیم ها در ابعاد 60 در 90 سانتیمتر، 1 در 2 متر ، 1.20 در 1.08، 3 در 2.5، 1.20 در 3 و 1.5 در 3 متر تولید می گردد.

داستان های زیبا پشت طرح ها و نقشه های گلیم بافی آقداش

رضایی اظهار داشت: تاریخ گلیم بافی آقداش به 200 الی 300 سال قبل باز می گردد. ساکنان شهرستان آقداش در ابتدا قالی می بافتند و به مرور زمان به سمت گلیم بافی روی آورند. جالب اینجاست که نقشه گلیمی که در این روستا به کار می رود کاملا ذهنی بوده و از هیچ طرح یا هیچ فردی اقتباس نشده است. اصولا در طول این مدت هیچ استادی به ساکنان این روستا گلیم بافی آموزش نداده است.

وی افزود: در گلیم بافی این روستا بالغ بر 40 طرح مورد استفاده قرار می گیرد که تمام آن ها ذهنی بافته می شوند. این نقشه ها تماما از داستان های عاطفی، خانوادگی، عاشقانه و حتی طبیعت الهام گرفته و تمامی اسامی، از طریق گلیم بافان انتخاب شده است.

معیشت 80 درصد روستاییان از گلیم بافی تامین می گردد

این کارشناس صنایع دستی شرح داد: مردم روستای آقداش علاقه زیادی به بافت گلیم دارند و این حرفه در شرایط خشکسالی که اوضاع بدی را برای کشاورزان رقم زده است کمک خوبی به لحاظ اقتصادی برای آنان بوده است. شغل اصلی در این روستا دامداری و کشاورزی است، اما معیشت حدود 80 درصد ساکنان آقداش از طریق بافت گلیم می گذرد. در این روستا بیشتر دختران و زنان در سنین مختلف و با تحصیلات متفاوت مشغول به بافت گلیم هستند، به عبارتی این کار به حرفه ای فراگیر در روستا تبدیل شده است.

اصطلاحاتی چون رج در بافت گلیم آقداش مطرح نیست

وی افزود: همانطور که گفته شد روش بافت گلیم در شهرستان آقداش با دیگر منطقه ها بسیار فرق دارد. همچنین بافت گلیم خاص آقداش با تولید فرش می تواند متفاوت باشد؛ چراکه در آن هیچ گره ای به کار نمی رود و به هیچ عنوان نمی توان از اصطلاحاتی چون رج و سرشماری برای آن استفاده کرد.

رضایی در مورد رنگ های مورد استفاده در این گلیم ها اظهار داشت: رنگ هایی که در گلیم آقداش به کار می فرایند اصیل و طبیعی هستند که از جمله آن ها می توان به قرمز روناسی، آبی، زرد، سبز، سرمه ای لاکی، کرمی و سفید اشاره کرد. هر کدام از این رنگ ها از نوعی ماده طبیعی گرفته می شوند، برای مثال رنگ سبز از پوست گردو و رنگ زرد از نوعی گیاه که به زبان ترکی آن را زلر می نامیدند، گرفته می گردد. بافندگان در این روستا اصولا صفر تا صد کار را خودشان از جمله ریسیدن مواد اولیه تولید گلیم، تاب دادن و رنگ کردن انجام می دهند.

وی در مورد بازارهای فروش این نوع گلیم تشریح کرد: متاسفانه به خارج از کشور صادرات نداریم و می توان گفت تا امروز هیچ نهاد و شخصی از ما در این جهت حمایت نکرده است. گلیم آقداش تا 6 سال پیش در سطح کشور مطرح نبود و در طول این مدت تلاش کردیم تا این نوع گلیم در استان و حتی کشور به خوبی معرفی گردد.

این کارشناس صنایع دستی افزود: در گذشته اما گلیم آقداش بیشتر در سطح نمایشگاه های استانی و محلی دیده می شد، اما اخیرا شرکت در نمایشگاه های شهرهای مختلف از جمله تهران باعث شناخته تر شدن این نوع گلیم شده است. البته فضای مجازی در سال های اخیر برای معرفی گلیم این منطقه بسیار کمک کرده است.

رضایی در مورد فروش گلیم های آقداش تشریح کرد: قبل از دوران کرونا فروش بسیار خوبی داشتیم و در سفر به شهرستان های مختلف به راحتی از 100 گلیم بالغ بر 96 گلیم به فروش می رسید. همچنین در این سال ها به واسطه فروش قابل توجه گلیم ها و استقبال زیاد سعی کردیم با ایجاد تغییراتی از جمله تغییر در ابعاد از رنگ های شادتر و طرح های به روزتر استفاده کنیم.

دختران روستای آقداش در هفت سالگی باید کار گلیم را فراگرفته باشند

وی در مورد توسعه این حرفه و حمایت های اجرا شده از آن گفت: این حمایت ها تا امروز بالاتر از چند وام 5 یا 10 میلیون تومانی نبوده است. هیچ اقدام به خصوصی تا امروز برای گلیم آقداش و بافندگان این حوزه انجام نگرفته است. در این روستا تمام دختران تا رسیدن به سن هفت سالگی کار بافت گلیم را فرا می گیرند در غیر این صورت برای آن ها عیب بزرگی به شمار میرود؛ با این وجود تعداد زیادی بافنده در این روستا مشغول به کار هستند و تعداد زیادی گلیم بافته شده برای فروش وجود دارد.