کشف آجر نوشته تاریخی در زمین کشاورزی! - دور زمین

مهدی فرجی با اعلام خبر کشف نخستین آجرنوشته تاریخی ایذه در یک زمین کشاورزی گفت:

از بارزترین و مهم ترین سند مطالعات دوره عیلام، نوشته های میخی روی الواح، آجر، سنگ، خشت، فلز و… است. خطوطی که از چپ به راست یا عمودی از بالا به پایین در یک یا چند سطر از طریق قلم های مخصوص حک شده اند. شهرستان ایذه با دارا بودن یادمان های فراوانی از ادوار عیلامی به شکل نگارکندها، نوشت کندها، تپه ها، محوطه ها و آرامستان های تاریخی، جایگاهی مهم در دوره شروع عیلامی و ادوار تاریخی عیلام از قدیم تا تازه دارد.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر ایذه اضافه نمود:

وجود نخستین نگارکندهای عیلامی در شهسوار، خونگ اژدر تا نگارکندهای کول فرح و اشکفت سلمان با بزرگترین نوشت کندها، خود گویای این جایگاه ارزشمند در تاریخ و فرهنگ ایران است.

فرجی توضیح داد:

در شهرستان ایذه، مطالعات دوره عیلامی به چارچوب محدود نگارکندها و نوشت کندها خلاصه شده و هیچ گونه کاوش هدفمندی با هدف شناخت و کیفیت این دوره برخلاف محوطه هایی چون شوش انجام نگرفته است. شناخت محوطه های این دوره طی چند سال اخیر یکی از برنامه های پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر بوده و تا به امروز شناخت تعدادی محوطه قطعیت یافته است؛ اما مستندات با کیفیتی چون نوشته های میخی این دوره به صورت علمی پیدا نشده بود و این موضوع همیشه یکی از بزرگترین دغدغه های ما بوده است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر ایذه مطرح نمود:

سرکشی هر ساله به محوطه های این دوره پس از شخم زدن زمین یکی از انگیزه های ما برای به دست آوردن این مستندات بوده است، که طی چند سال ناموفق مانده بود، با این همه جسته و گریخته کشف آجر نوشته هایی از حفاران غیرمجاز منتسب به ایذه به گوش می رسید که به سبب غیرعلمی بودن پیدایش آن ها، قابل اتکا نبودند.

او توضیح داد:

بنابراین در 11 بهمن ماه 1403 در راستای ادامه کوشش ها به همراه خانواده به شکل تفریحی به یکی از این محوطه ها سرکشی کردم که در این راه بچه ها خردسال نیز یاری حال ما بودند. این کوشش های پیوسته در نهایت و با سماجت و همراهی خانواده نتیجه داد و به شکل باورنکردنی بخشی کوچکی از یک آجرنوشته عیلامی که نوشته های آن به سبب گذر زمان و جابه جایی بسیار از طریق شخم زنی، ناخوانا بود، کشف شد.

فرجی گفت:

پس از آنالیز های انجام شده و ارزیابی کارشناسی، وجود خط عیلامی بر آن محرز شد که بدون ترید این کشف نویدبخش اتفاقات بهتری برای تاریخ و فرهنگ ایذه باستانی خواهد بود.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر ادامه داد:

این آجر نوشته با قطر حدود 7.5 سانتی متر که برخلاف دیگر آجر نوشته های رایج دوره عیلامی که بر کناره ها حک می شدند، این قطعه بر صفحه رویی آجرنوشته حک شده و به طور کلی نوشته های میخی آجری این دوره تعلق آن به یک ساختار معماری با کاربری های متفاوت، کاملا شناخته شده است.

اهمیت این آجر نوشته در حال حاضر به علت کشف نخستین بار یک آجرنوشته ها در ایذه به صورت علمی از طریق باستان شناس در محوطه شناخته شده در طی آنالیز های سطحی و نحوه متفاوت حک شدن نوشته های میخی به جای ضخامت کناره های آجرها، بر صفحه مسطح روی آجر است. مطالعات بیشتر روی این آجر نوشته از طریق پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر در حال اجرا است که پس از مطالعات تکمیلی با یاری متخصصان خط میخی، به شکل مقاله در مجله های تخصصی به چاپ خواهد رسید.