تقسیم لذت خواندن بین همولایتی ها - دور زمین

به گزارش ایران، این دو در آغاز فعالیت خود نه مأمور دولت بوده اند و نه از جایی کمک و بودجه دریافت کرده اند، کار آنها لذت بردن از خواندن کتاب و شناساندن آن به اطرافیانشان بوده است و به همین سادگی محیط خود را تغییر داده اند. گزارش امروز ما درباره هاجر قادری و عبدالحکیم بهار است.

روستای بزنج در شهرستان اسفراین حالا به عنوان دوستدار کتاب شناخته می شود. چهره جدیدی از این روستا که با تلاش های هاجر قادری در سطح کشور شناسانده شده است. قادری متولد سال70 و ساکن روستای بزنج شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی است. این بانوی جوان به دلیل فعالیت های متعدد فرهنگی که از روی علاقه و ذوق از چند سال قبل در روستا داشته است از سوی شورای روستا مورد توجه قرار می گیرد و از سال 96 در کنار مسئولیت هایی که داشته، با انتخاب این شورا، دهیار این روستای دوستدار کتاب نیز شده است.

قادری در این باره به ایران می گوید: به دلیل اینکه از مدت ها قبل فعال اجتماعی و فرهنگی بودم، اعضای شورای روستا من را برای دهیار روستا پیشنهاد و معرفی کردند و در سال 96 دهیار شدم و چون مسئولیت های دیگری نظیر مدیریت کانون مساجد را نیز بر عهده داشتم از برگزاری جشنواره های روستاهای دوستدار کتاب مطلع شدم و با تهیه مستندهایی از مفاخر و فعالیت های فرهنگی، طبیعت و بومگردی روستا در این جشنواره شرکت کردم که در آن رتبه آوردم و روستای بزنج به عنوان روستای دوستدار کتاب انتخاب شد و این انتخاب انگیزه ای شد که طی سال 97 تا 98 حدود 25 عنوان کتاب را به زبان های کرمانجی، ترکی و فارسی در حوزه کودک و بزرگسال به چاپ برسانم البته هم اکنون نیز چندین کتاب در دست چاپ دارم.

ساخت مجتمع فرهنگی چندمنظوره در روستا

دهیار روستای بزنج ادامه می دهد: پس از برنده شدن در این جشنواره بود که به خیرانی که در شهر می شناختم نامه نوشتم و از آنها برای خرید زمین و ساخت کتابخانه در روستا دعوت کردم که با پیگیری های اجرا شده مجتمع فرهنگی چند منظوره در این روستا با کمک خیران ساخته شد.

وی کارشناسی رشته جغرافیا دارد اما علاقه فراوان به کتاب و دیده شدن فعالیت هایش در جشنواره روستاهای دوستدار کتاب و برگزیده شدن در این جشنواره، انگیزه ای شد که رشته خود را برای ادامه تحصیل تغییر دهد و پیروز به اخذ کارشناسی ارشد در رشته کتابداری شود. به دنبال این پیروزیت ها روستاییان و دهیاران دیگر روستاها را برای شرکت در این جشنواره تشویق کرده تا روستای آنها نیز مانند روستای خودشان مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

قادری می گوید: از سال ها قبل به دلیل علاقه شخصی به کتاب و کتابخوانی در نمایشگاه های کتاب در سطح بین المللی که در تهران برگزار می شد و نیز در سطح استانی، شهرستان و حتی روستایی شرکت می کردم و غرفه ای اجاره می کردم تا علاوه بر معرفی کتاب های مرتبط با معرفی شهرستان و استان خود، توانمندی های محلی را هم معرفی کنم. کتاب ها را هم از اداره ارشاد استان تهیه می کردم و آنها را به بازدیدکنندگان، هدیه می کردم البته در کنار آن با توزیع بروشورهایی که تهیه کرده بودم به معرفی صنایع دستی روستای بزنج و فعالیت های فرهنگی و هنری مردم این روستا نیز می پرداختم. وی درباره دیگر فعالیت های خود در روستا می گوید: علاوه بر مسئولیت دهکمک، مدیر کانون خادمکمک و خادمیار افتخاری بارگاه رضوی و مدیرعاملی صندوق خرد زنان روستایی را نیز بر عهده دارم چون برای 30 نفر از بانوان روستایی اشتغالزایی کرده ام. همچنین تا به امروز حلقه های تربیتی با موضوع کتاب در روستا برگزار کردم و هیأت هایی را بین نخبگان در روستا تشکیل دادم که در زمینه های کتابخوانی، کارآفرینی و... با یکدیگر همفکری کنیم. قادری در خصوص مسائل ترویج کتابخوانی در روستا اظهار می دارد: برای ساخت مجتمع فرهنگی در روستا که شامل کتابخانه هم می شود و نیز شرکت در نمایشگاه ها از طریق دریافت وام، هزینه هایی را پرداخت کردم که هنوز این هزینه ها بازگشت داده نشده است. وی با اشاره به طرح کسب و کار فرهنگی در روستاها، می گوید: قرار است این طرح در روستاهای پایلوت که روستای ما نیز یکی از آنهاست اجرایی شود. طبق طرح به روستا مجوز خانه فرهنگ داده می شود و روستاییان می توانند از این خانه فرهنگ، وام هایی با سود کم برای راه اندازی کسب و کار فرهنگی بگیرند که امیدوارم این طرح اجرایی شود. قادری می افزاید: کسب و کارهای فرهنگی شامل تولید صنایع دستی، داروهای گیاهی، بومگردی و گردشگری و دیگر فعالیت های مربوط به کارآفرینی می شود.

وی با اشاره به تلاش خود برای ترویج کتابخوانی میان زنان روستایی می گوید: بسکمک از زنان روستایی را تشویق کردم که در جشنواره مروجان کتاب شرکت کنند تا فعالیت های آنها دیده شود چون در این جشنواره فعالیت ها به صورت فردی یا گروهی دیده می شود و امتیاز برای خودشان است نه فقط برای روستا یا شهری که ساکن هستند. حتی در نمایشگاه های کتاب نیز تعدادی از بانوان روستا را هم با خودم می بردم تا از این طریق برای آنها انگیزه ایجاد شود و برای چاپ کتاب اقدام کنند. قادری درباره کتابخانه این روستا نیز اظهار می دارد: در کتابخانه ما بیش از 20هزار عنوان کتاب وجود دارد که بسکمک از آنها از نهادهای مختلف به این کتابخانه هدیه داده شده است. بیشترین زنان و بچه ها به این کتابخانه مراجعه می کنند اما قرار است شیفت دوم برای این کتابخانه تعریف شود تا مردان نیز در شیفت عصر بتوانند از این مکان فرهنگی استفاده کنند.

تبدیل خانه شخصی به کتابخانه در روستا

عبدالحکیم بهار از روستای رمین استان سیستان و بلوچستان، روستایی دیگری است که سال ها قبل به دلیل علاقه فراوانی که از کودکی به کتاب و کتابخوانی داشت منزل خود را به کتابخانه تبدیل کرده و امروز 15 سال است که مردم این روستا برای خواندن کتاب به وی مراجعه می کنند. تلاش های فرهنگی این روستایی خوش ذوق موجب شد کتابخانه این روستا نیز چندین بار در برنامه روستای دوستدار کتاب در سطح کشوربرگزیده شود و در دومین جشنواره نیز جایزه نشان استمرار را به جهت ادامه یافتن این فعالیت ها کسب کند.

این مرد 47 ساله توانسته با کمترین امکانات شخصی دست به کارهای بزرگی بزند به طوری که امروز روستای محل تولد او به عنوان یکی از 10 روستای دوستدار کتاب و کتابخوانی معرفی شده است؛ روستایرمین با جمعیت نزدیک به 900 خانوار، در حال حاضر 7 هزار جلد کتاب ویژه کودک و نوجوان و 6 هزار جلد کتاب برای مخاطبان بزرگسال در کتابخانه خود دارد.

بهار درباره چگونگی دسترسی به کتاب در روستای محروم رمین سیستان و بلوچستان به ایران می گوید: برای نخستین بار که برای شرکت در امتحانات نهایی پنجم ابتدایی به شهر رفته بودم در جهت برگشت و در حال گشتزنی در شهر دکه روزنامه فروشی را دیدم که مجله های کودک و نوجوان همانند کیهان بچه ها را داشت. وقتی آنها را ورق زدم انگیزه ای برای خواندن آنها در من ایجاد شد چون در داخل این مجلات چندین کتاب و مجلات دیگر هم معرفی شده بود.

وی اضافه می کند: یک یا دوبار در هفته به شهر می رفتم و آنها را می خریدم و بعدها اگر هم نمی توانستم یک روز در هفته به شهر بروم صاحب دکه، یک نسخه را برایم نگه می داشت. بقیه نشریات را هم با فرستادن مبلغ آن به استان ها از طریق پست دریافت می کردم. هم اکنون نیز آرشیو کاملی از نشریات قدیمی دارم که برای خیلی از افرادی که آن سال ها این نشریات را می خواندند حس تازگی دارد و همین انگیزه ای شده برای بسکمک از بزرگسالان که برای یادآوری خاطرات به کتابخانه بیایند.

این فعال فرهنگی که هم اکنون فوق دیپلم رشته روابط عمومی دارد، می گوید: پس از سرانجام دبیرستان وارد حرفه صیادی شدم از آنجا که به سفرهای دریایی می رفتم با خودم کتاب همراه می بردم که دیگر ماهیگیران نیز کنجکاو شدند که چه چیزی در این کتاب هاست که من به جای صحبت کردن با دیگران آنقدر با علاقه مشغول کتاب خواندن هستم بنابراین آنها نیز کتاب ها را به امانت می دریافتد.

بهار ادامه می دهد: در همین سال طرحی در ذهن داشتم که بتوانم کتاب ها را در سفرهای دریایی ببریم تا صیادان در اوقات بیکاری از آنها استفاده کنند. سال ها بعد پیشنهاد این طرح را در جشنواره روستاهای دوستدار کتاب مطرح کردم که با استقبال اداره شیلات و مردم بویژه جامعه صیادی روبرو شد. به این ترتیب در سال94 طرحی با عنوان سبد سیار صیادان اجرایی شد.

وی اظهار می دارد: پس از حرفه صیادی در سال 76 به عنوان به ورز وارد شبکه بهداشت چابهار شدم. در این سال ها نیز زمان مراجعه به روستاییان برای بیماریابی و مراقبت های بهداشتی، کتاب هایی را به آنها امانت می دادم و این کتاب ها در مراجعات بعدی با کتاب های جدید تعویض می شد و به این شکل کتابخوانی را وارد جامعه و خانواده های روستایی کردم. بخش دیگر فعالیت هایم مربوط به کتابخوانی گروهی بچه ها روستایی در قالب باشگاه کتابخوانی بوده که علاوه بر کتاب خواندن گروهی، ساخت فیلم درباره کتاب، بچه ها خودشان با نویسنده کتاب نیز ارتباط برقرار می کنند.

وی درخصوص انتظارش از مسئولان اظهار می دارد: کار کتابخوانی بسیار مهم است و انتظار دارم با تغییر دولت ها و سیاستگذاری ها این اتفاقی را که در این چند سال ایجاد و باعث شده حوزه کتابخوانی رنگ تازه به خود بگیرد در شکل های دیگر به کار خودش ادامه دهد و پررنگ تر و گسترده تر شود. البته سال های قبل نیز در زمینه کتابخوانی فعالیت هایی اجرا شده اما یکسویه بوده و بار اصلی به دوش دولت بوده و مردم نقشی نداشته اند ولی در جشنواره روستاهای دوستدار کتاب مردم نیز مشارکت داده شدند و اگر مسئولان در کنار ما که داوطلبانه در این حوزه فعالیت می کنیم، قرار گیرند، می توانیم در حوزه کتابخوانی پیروز تر عمل کنیم.

وی با بیان اینکه پیشنهاد می کنم مسئولان در شهرها و روستاها به حوزه ادبیات کودک و نوجوان اهمیت بیشتری دهند، می افزاید: اگر بتوانیم حوزه کودک و نوجوان را پویا و آنها را کتابخوان کنیم به طور قطع در آینده جوانان کتابخوان خواهند شد و در نهایت سالمندان کتابخوان خواهیم داشت.

وی که متولد سال 52 است، درباره تأثیر کتابخوانی در زندگی خود گفت: وقتی ازدواج کردم همسرم بی سواد بود اما کم کم علاقه مند به سواد و خواندن کتاب شد و الان سال هاست در این کار با من همراهی بسیار خوبی دارد و این مهم ترین اتفاق زندگی ام بوده است.

نیم نگاه

هاجر قادری: به خیرانی که در شهر می شناختم نامه نوشتم واز آنها برای خرید زمین و ساخت کتابخانه در روستا دعوت کردم که با پیگیری های اجرا شده مجتمع فرهنگی چند منظوره در این روستا با کمک خیران ساخته شد.

عبدالحکیم بهار: طرحی در ذهن داشتم که بتوان کتاب ها را در سفرهای دریایی ببریم تا صیادان در اوقات بیکاری از آنها استفاده کنند. سال ها بعد پیشنهاد این طرح را در جشنواره روستاهای دوستدار کتاب مطرح کردم به این ترتیب در سال94 طرحی با عنوان سبد سیار صیادان اجرایی شد.