ارکتیون؛ از معابد قدیمی یونان باستان در آتن - دور زمین

این معبد نام خود را از پادشاه افسانه ای آتن، یعنی ارکتیوس (Erechtheus) می گیرد و بعد از خرابی های به وجود آمده ناشی از حملات دشمن، به همراه دیگر ساختمان های آکروپولیس از جمله معبد پارتنون در سال 421 قبل از مسیح بازسازی شده است.

برای برگزاری بعضی از مراسم مذهبی در آن زمان از معبد ارکتیون استفاده می شد و آن را بهترین مکان برای نگهداری از مجسمه چوبی آتنا می دانستند. روی کار آمدن مجسمه فوق العاده بزرگ آتنا در معبد پارتنون که از طلا و عاج فیل ساخته شده نیز نتوانسته بود چیزی از اهمیت مذهبی این مجسمه چوبی کم کند. برای ساخت معبد ارکتیون از سنگ مرمر پنتلی استفاده شده که آن را از کوه پنتلیکون (Mount Pentelikon) در همان نزدیکی می آوردند و بیشتر به خاطر رنگ سفید خالص و کیفیت خوبش شناخته می شد. ردی از آهن نیز در این معبد وجود دارد که با گذشت زمان، زنگ زده و رنگ سنگ را به عسلی ملایم تغییر داده که هنگام طلوع و غروب خورشید، راحت تر قابل مشاهده است.

یکی از مهم ترین ویژگی های این معبد، ستون های زن پیکر یا همان کاریاتید (Caryatid) است که در بخش جنوبی آن واقع شده است. در واقع ستون هایی که امروزه وزن سقف ایوان را تحمل می کنند، نسخه کپی هستند. از ستون های اصلی این معبد در موزه آکروپولیس نگهداری می شود که یکی از بهترین موزه های یونان به حساب می آید و می توانید در این موزه از آن ها دیدن کنید.

کاریاتیدهای این مکان ابتدا 6 مورد بودند که لرد الگین، یکی از آن ها را به همراه تعدادی مجسمه از معبد پارتنون به انگلیس فروخت و امروزه در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته می شود. نحوه ایستادن و طرز قرارگیری پای این ستون های زن پیکر، این پیام را به مخاطب می رساند که نگه داشتن سقف برای آن ها کار چندان دشواری نیست و همچنان پر قدرت سر جایشان ایستاده اند.

البته این ستون ها فقط به این معبد اختصاص ندارند و از قبل هم در معماری یونانی وجود داشته و در دلفی و المپیا نیز از آن ها استفاده شده است. همچنین ظاهراً محراب واقع در ایوان شمالی معبد ارکتیون، همان جایی می باشد که زئوس برای دریافت انتقام از ارکتیوس (که پسر پوسایدون را کشته بود) به او صاعقه زد و حفره سقف آن نیز از همین موضوع نشأت می گیرد.

معبد ارکتیون، تنها 10 سال بعد از اتمام ساختش دچار آتش سوزی شد که البته آن را تعمیر کردند. کاربری این بنا در طول تاریخ متغیر بوده و زمانی به یک کلیسای مسیحی، کاخی کوچک و حتی حرمسرا تبدیل شده است. لرد ارگین در سال 1801 میلادی و زمانی که ترک ها از این مکان به عنوان حرمسرا استفاده می کردند، اجازه گرفت تا هر چیزی که با تجملات این ساختمان در تضاد است را از آن خارج کند که یکی از کاریاتیدها نیز در شمار این آثار قرار داشت.

بازسازی معبد ارکتیون به نوبه خودش مأموریت آسانی نبود. زیرا شیب زمینی که بر روی آن قرار گرفته و ساختار نامتقارن آن در مقایسه با معماری متوازن معبد پارتنون، کار را سخت تر می کرد. این معبد اتاق های مختلفی را دربرمی گرفت ؛ برای مثال در یکی از آن ها از مجسمه چوب زیتون آتنا پولیاس نگهداری می شد و فانوسی طلایی روبرویش قرار داشت که فتیله آن مدام در حال سوختن بود.

ظاهراً مار مقدس نیز در یکی از اتاق های غربی زندگی می کرده که مردم آتن، آن را مظهری از ارکتیوس به شمار می آوردند. این مار، حکم محافظ شهر را برایشان داشت و به خوبی از آن نگهداری می شد و به طور مرتب برای تغذیه به او کیک عسلی می دادند. سایر اتاق ها هم وسایل گوناگونی از جمله مجسمه هِرمِس، آثار باقی مانده از جنگ ایرانیان و یک صندلی را شامل می شوند که معتقدند ساخت آن را دایدالوس (Daedalus)، صنعت گر افسانه ای یونان برعهده داشته است.