معبد گارنی (ارمنستان) - دور زمین
معبد گارنی (ارمنستان)
معبد گارنی (Temple of Garni) در دهکده گارنی در استان کوتایک ارمنستان قرار گرفته است. این سازه شگفت‌انگیز زمانی یک معبد پاگانی بوده که به خدای خورشید ارمنی یعنی میهر تقدیم شده بود و حالا یکی از جالب‌توجه‌ترین مکان های دیدنی ارمنستان به حساب می‌آید. این معبد در نیمه‌های قرن اول بعد از میلاد ساخته شد و به شکل حیرت‌آوری از تخریب‌های معابد پاگانی در زمان تغییر کیش این سرزمین به دین مسیحیت در قرن چهارم میلادی نجات پیدا کرد. بعد از آن حملات خارجی‌ها و زمین‌لرزه‌های متعددی را تاب آورد تا این که در سال 1679 فرو ریخت. بعد از کاوش‌های طولانی‌مدت در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، معبد بین سال‌های 1969 تا 1975 به شکل کنونیش بازسازی شد. امروزه این معبد تنها سازه‌ی سرپا از دوران یونانی‌رومی در این سرزمین است. به خاطر زیبایی و منحصربه‌فرد بودنش، معبد گارنی یکی از بهترین جاذبه‌های تاریخی برای دیدن در تور ارمنستان است.
معبد گارنی در موقعیتی فوق‌العاده استراتژیک ساخته شد. این معبد به صومعه گغارد بسیار نزدیک است؛ صومعه تنها 11 کیلومتر آن سوتر از معبد در امتداد رودخانه آزات قرار گرفته است. پایتخت باستانی آرتاشات هم از این مکان آنچنان دور نیست. این منطقه در دوران ماقبل تاریخ محل سکونت انسان‌ها بوده است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بین قرن‌های هشتم تا ششم قبل از میلاد این منطقه در محدوده پادشاهی اورارتو بوده است. مدارک تاریخی در دسترس در مورد این معبد محدود هستند اما احتمالا ساخته شدنش اولین بار زمانی بین سال‌های 70 تا 80 میلادی بوده است. بعد از رسمی شدن دین مسیحیت در ارمنستان در اوایل قرن چهارم، تمامی معابد پاگانی در این سرزمین نابود شدند؛ البته معبد گارنی با پادرمیانی شاهزاده خسرودخت (خواهر تیرداد سوم) از تخریب نجات پیدا کرد.
به خاطر اهمیت استراتژیک این منطقه، معبد در قرن‌های مختلف مورد هجوم اقوام مختلف از جمله رومی‌ها، ایرانی‌ها، عرب‌ها، ترک‌ها و مغول‌ها بوده است. مسافران تور ارمنستان امروزه می‌توانند کنده‌کاری‌هایی به زبان عربی که به قرن نهم تا دهم میلادی بر می‌گردند را روی دیوارها مشاهده کنند. هجوم ترک‌های عثمانی به این منطقه باعث آسیب‌های فراوانی به معبد شد، اما با وقوع زلزله شدید سال 1679 معبد به طول کامل فرو ریخت و تا قرن‌ها به صورت خرابه رها شد. تنها در قرن نوزدهم بود که باستان‌شناسان شروع به کاوش در این منطقه کردند. بین سال‌های 1909 تا 1911 فردی به نام نیکورایوس مار ابتکار عمل جمع‌آوری و حراست از سنگ‌های فروریخته معبد را به دست گرفت، به امید روزی که کار بازسازی شروع شود. بازسازی معبد سال‌ها بعد (بین سال‌های 1969 تا 1975) آغاز شد؛ در آن زمان ارمنستان در کنترل اتحاد جماهیر شوروی بود.
رفتن به معبد گارنی از ایروان
معبد گارنی با شهر ایروان حدود 30 کیلومتر فاصله دارد. برای رفتن به معبد گارنی در تور ارمنستان، از مرکز شهر ایروان اتوبوس‌های شماره 22، 26 یا 36 یا مینی‌بوس‌های محلی شماره 9، 69 یا 73 را سوار شده و در ایستگاه اتوبوس گارنی پیاده شوید. از آنجا هر 30 دقیقه یک بار مینی‌بوس‌ها به سمت معبد گارنی حرکت می‌کنند. قیمت بلیت 250 درام است.