صومعه نوراوانک (ارمنستان) - دور زمین
صومعه نوراوانک (ارمنستان)
نوراوانک در زبان ارمنی به معنی صومعه جدید است؛ البته این نام امروزه مناسب آن نیست، چرا که صومعه نوراوانک (Noravank) تا همین حالا بیشتر از هفت قرن قدمت دارد. این صومعه و کلیسای زیبا در قرن سیزدهم و بر لبه یک گلوگاه پر پیچ و خم و باریک، بر بالای رودخانه آماغو و نزدیک به شهر یغگنادزور ساخته شد. خطوط ظریف کلیسا در تضادی زیبا با صخره‌های تیز و سرخ رنگ احاطه‌کننده‌اش قرار دارند؛ تنها دیدن این منظره دراماتیک و تماشایی، یکی از بهترین دلایل برای رفتن به صومعه نوراوانک در تور ارمنستان است. این صومعه گاهی با نام آماگو نوراوانک هم خطاب می‌شود تا تفاوت آن با صومعه‌ی هم‌نامی که در شهر گوریس قرار دارد مشخص شود. آماگو دهکده کوچکی بود که سابق بر این در بالای دره قرار داشت.
در روزگاری که شاهزاده‌های اوربلیان بر این منطقه حکمرانی می‌کردند، صومعه نوراوانک یک مرکز مذهبی بزرگ و مهم بود. در قرن‌های سیزدهم و چهاردهم این صومعه به منزلگاه اسقف‌های اعظم استان سیونیک تبدیل شد. صومعه در آن زمان به یکی از اصلی‌ترین مراکز مذهبی و بعدا فرهنگی در کل ارمنستان تبدیل شده بود و ارتباط نزدیکی با بسیاری از موسسه‌های آموزشی به خصوص دانشگاه گلادزور و کتابخانه‌اش داشت. مردم محلی باور دارند که بخشی از صلیب راستین که به خون حضرت عیسی آغشته است، جایی در این صومعه پنهان شده است. بین سال‌های 1216 تا 1223 اولین کلیسا در صومعه نوراوانک ساخته شد.
احتمالا جذاب‌ترین بخش مجموعه صومعه نوراوانک برای مسافران تور ارمنستان ساختمان باشکوه و دو طبقه کلیسای قدیس آستواتساتسین است. این کلیسا در سال 1339 و توسط شاهزاده بورتل اوربلیان ساخته شد. این ساختمان یک نمونه عالی از معماری کلاسیک این سرزمین است. سازه مستطیل شکل کلیسا، بر روی یک پایه قدرتمند و بلند قرار گرفته و ظاهری تماشایی به وجود آمده است. جبهه اصلی کلیسا به شکل یک صلیب طراحی شده و بر روی آن صلیب و تصویر چندین قدیس حکاکی شده‌اند. در مرکز کلیسا یک گنبد زیبا قرار دارد که با ستون‌های طاق‌دار تزئین شده است. نیم‌طبقه زیرین ساختمان به عنوان مقبره خانواده اوربلیان استفاده می‌شده است. در بخش بالایی مقبره، در طبقه دوم کلیسا، یک محراب صلیب مانند وجود دارد. کنده‌کاری‌ها و تصاویری که در دو کلیسای مجموعه صومعه نوراوانک دیده می‌شوند، فوق‌العاده جذاب و تماشایی هستند. این کنده‌کاری‌ها در قرن چهاردهم و توسط مومیک انجام شده‌اند؛ کسی که برای تصویرسازی‌هایش از شخصیت‌های مذهبی مشهور بود.
در بازدیدتان از صومعه نوراوانک در تور ارمنستان، حتما به نوشته‌ها و حروف الفبا توجه خاصی داشته باشید. الفبای ارمنی به گونه‌ای طراحی شده بود تا یک علامت صلیب شکسته (Swastika)، نقش‌مایه تمام حروف الفبا باشد؛ به بیان دیگر شما می‌توانید طرح تک تک حروف الفبای ارمنی را در شکل صلیب شکسته پیدا کنید. در دورانی که حمله‌های خارجی و تخریب‌ها معمول بود، تاریخ این کشور بر روی دیوارهای کلیساها حکاکی می‌شد. لغت‌ها به صورت نقش‌مایه نوشته می‌شدند، به صورتی که تمام حروف روی هم قرار می‌گرفتند تا به این شکل فضای کمتری برای نوشتن نیاز باشد. در سال 2002 صومعه نوراوانک به عنوان یک میراث جهانی در فهرست یونسکو ثبت شد.