مسجد کوردوبا (اسپانیا) - دور زمین

جایی که هم‌اکنون مسجد کوردوبا قرار گرفته، در ابتدا منزلگاه یک معبد رومی بود که بعدها با یک کلیسای مسیحی ویزیگوت جایگزین شد. در سال 711 میلادی، زمانی که مورها اندلس را از مسیحیان گرفتند، کلیسای ویزیگوت به دو بخش تقسیم شد و به عنوان محلی برای عبادت هم مسیحیان و هم مسلمانان مورد استفاده قرار گرفت؛ یک نمایش قابل توجه از همزیستی بین ادیان. اما حکم‌فرمایی این کثرت‌گرایی دینی در کوردوبا دیری نپایید. در سال 784 به دستور امیر عبدالرحمان کلیسا تخریب شد و کار بر روی یک مسجد جامع شروع شد. کار ساخت برای بیشتر از دو قرن به طول انجامید و وقتی سرانجام در سال 987 تکمیل شد، مسجد کوردوبا بزرگترین مسجد در تمام قلمرو اسلام بود.

در اواخر قرن دهم میلادی زمانی که مسجد کوردوبا در آخرین مراحل ساختش بود، پادشاهی اسلام در قدرتمندترین دورانش بود. برای مستحکم کردن قوای مورها در قلمروهای مسیحی اسپانیا، سلحشوری به نام المنصور جنگی خونبار در شمال اسپانیا را آغاز کرد. بعد از فتح شهر سانتیاگو ده کومپوستلا او دستور داد ناقوس‌های کلیسای جامع شهر را بردارند و به کوردوبا منتقل کنند؛ جایی که ناقوس‌ها ذوب شدند و برای ساخت چراغ‌های مسجد استفاده شدند. در سال 1236 کوردوبا توسط مسیحیان بازپس گرفته شد. پادشاه فردیناند سوم بی‌درنگ دستور داد چراغ‌های مسجد برداشته شوند و به سانتیاگو ده کومپوستلا برده شوند؛ در آنجا چراغ‌ها دوباره به ناقوس‌های کلیسا جامع شهر تبدیل شدند.

فرمانرواهای مسیحی یکی بعد از دیگری مسجد را تغییر دادند و المان‌های مختلفی به آن اضافه کردند اما بنای مسجد هیچگاه تخریب نشد؛ در نتیجه سازه‌ای که برای این زمان باقی مانده یک ساختمان ترکیبی با نام مسجد کلیسای جامع کوردوبا است. در قرن سیزدهم پادشاه آلفونسوی دهم بر ساخت محراب‌های سلطنتی و ویلاویکیوزا نظارت کرد و در قرن شانزدهم چارلز پنجم یک سالن بزرگ رنسانسی را درست در وسط مزکیتا اضافه کرد.

بخشی از مسجد کوردوبا که بیشتر از همه مورد توجه مسافران تور اسپانیا قرار دارد و بیشترین عکس‌ها از آن گرفته می‌شود، سالن اصلی بسیار وسیع آن است. سقف این سالن با بیشتر از 850 طاق قوسی دو ستونه پشتیبانی می‌شود. وقتی مسجد در حال ساخت بود بخش‌های باقی‌مانده از کلیسای ویزیگوت و معبد رومی تکه تکه شده و از سنگ‌های یشم، عقیق، مرمر و گرانیت آن‌ها برای ساخت ستون‌ها استفاده شد. چنین اتفاقی در ابتدای قرن سیزدهم در مالاگا هم افتاد، جایی که مصالح آمفی‌تئاتر بزرگ شهر برای ساخت دژ آلکازابا مورد استفاده قرار گرفت. این طاق‌های دو ستونی که حالا بخش نمادین و به طریقی هیپنوتیزم‌کننده مسجد کوردوبا به حساب می‌آیند، نتیجه یک ضرورت طراحی بودند، چرا که با به کار بردن طاق‌های تک ستونی سقف خیلی کوتاه می‌شد. وقتی در مسجد کلیسای جامع کوردوبا و در میان این ستون‌ها قدم می‌زنید، ترکیب اشعه‌های نور خورشید و سایه‌ها جلوه‌ای غریب ایجاد می‌کنند و شما را در اندیشه تاریخ پر طلاطم این بنای باشکوه فرو می‌برند.