قلعه آگرا (هند) - دور زمین
قلعه آگرا (هند)
مسافران تور هند ممکن است به راحتی فراموش کنند که شهر آگرا یکی از بهترین و زیباترین قلعههای مربوط به دوران حکمرانی مغولها را در خود جای داده است: قلعه آگرا (Agra Fort)، مکانی تاریخی که معمولا زیر سایه شهرت و زیبایی بسیار زیاد تاج محل از نظرها پنهان میماند. با قدم زدن در این دژ عظیم، مجلل و ساخته شده از مرمر و سنگ ماسهای سرخ و رفتن از یک حیاط به حیاط دیگر، وجود شما از شگفتی بسیار از دیدن این سازه خارقالعاده پر میشود.
ساخت قلعه آگرا در زمان پادشاهی امپراتور اکبر در سال 1565 و در ساحل رودخانه یامونا آغاز شد. در سالهای بعد بخشهای زیادی به قلعه اضافه شدند، به خصوص در زمان سلطنت نوه اکبر یعنی شاه جهان، کسی که از مرمر (ماده مورد علاقهاش برای ساخت و ساز) در ساخت بخشهای اضافی استفاده کرد. قلعه آگرا در ابتدا به عنوان یک دژ نظامی ساخته شد، اما شاه جهان آن را به یک قصر تبدیل کرد؛ قصری که بعدها و با تصاحب قدرت توسط فرزندش اورنگ زیب در سال 1658 به زندان پر زرق و برقش به مدت 8 سال تا زمان مرگش تبدیل شد.
دیوارهای بسیار عظیم و دو لایه قلعه بیشتر از 20 متر ارتفاع دارند و به اندازه 2.5 کیلومتر دور قلعه کشیده شدهاند. رودخانه یامونا در ابتدا به طور مستقیم از لبه شرقی قلعه جاری بود؛ امپراتورها پلههای استحمام در رودخانه (غات) مخصوص خودشان را داشتند. در داخل قلعه آگرا هزارتویی از ساختمانها، شهری را در داخل یک شهر خلق کردهاند، شامل بخشهای زیرزمینی وسیع. البته بسیاری از این ساختارها و ساختمانها در طول قرون مختلف و در زمان نادرشاه، امپراتوری مراتا، زطها و در نهایت بریتانیاییهای استعمارگر نابود شدند، کسانی که از این قلعه به عنوان یک پادگان استفاده میکردند. حنی تا همین امروز هم بخشهای زیادی از قلعه توسط نیروهای نظامی اشغال شده و به روی بازدید عموم و مسافران تور هند بسته هستند.
دروازه امار سینک (Amar Singh Gate) در جنوب، تنها ورودی قلعه آگرا در این زمان است، جایی که مسافران تور هند میتوانند بلیتهای ورودی را بخرند. طراحی این دروازه به صورت زاویهدار صورت گرفته بوده تا حملهکنندگان را گیج کند؛ البته اگر میتوانستند از اولین سد دفاعی قلعه بگذرند: یک خندق پر از کروکودیل. از محل دروازه، مسیری وجود دارد که شما را مستقیم به مسجد موتی بزرگ میرساند. این مسجد به روی عموم مردم بسته است. سمت راستتان درست قبل از رسیدن به مسجد موتی، دیوان عام بزرگ و باز قرار گرفته است، جایی که شاه جهان از آن برای انجام کارهای حکومتی استفاده میکرد. این عمارت زیبا اتاق سریر هم دارد، جایی که پادشاه به دعوی دادخواهان گوش میداد.
در جلوی دیوان عام یک آرامگاه کوچک و ناهمگون با معماری باقی قلعه آگرا وجود دارد. این آرامگاه محل دفن جاون کولوین است؛ معاون فرماندار استانهای شمال غربی که در زمان اولین جنگ استقلال در سال 1859 در این قلعه و بر اثر بیماری از دنیا رفت. یک راه پله خیلی کوچک درست در سمت چپ تخت پادشاهی ایوان عام قرار گرفته که شما را به حیاط بزرگ میرساند. سمت چپتان مسجد کوچک اما مجلل و خیرهکننده جواهر (Nagina Masjid) قرار گرفته است. این مسجد در سال 1635 توسط شاه جهان برای بانوان قلعه ساخته شد. در پایین، بازار خانمها قرار داشت، جایی که بانوان قلعه میتوانستند وسایل مورد نیاز خود را بخرند.
در منتهیالیه حیاط بزرگ در امتداد دیوار شرقی قلعه آگرا، دیوان خاص قرار گرفته است، جایی که برای میزبانی از صاحب مقامان و نمایندههای دول خارجی در نظر گرفته شده بود. این سالن مجلل زمانی منزلگاه اریکه طاووس شکل افسانهای شاه جهان بود؛ سریری که با جواهرهای با ارزش از جمله الماس کوه نور تزئین شده بود. این سریر توسط اورنگ زیب به دهلی برده شد و بعد از آن نادرشاه در سال 1739 آن را به ایران منتقل کرد. بعد از قتل نادرشاه در سال 1747 این تخت پادشاهی تکه تکه شد. رو به رودخانه و با منظره تاج محل در دوردست، تخت جهانگیر قرار گرفته است؛ یک تخته سنگ سیاه بزرگ که در لبههایش حکاکی انجام شده است. سمت راستتان شیش محل (قصر آیینهها) قرار گرفته است، ساختمانی که دیوارهای اتاقهایش با آیینههای خیلی کوچک پوشیده شده است. این سازه برای کارهای بازسازی بسته است اما شما میتوانید درخشش آیینهها و فضای جادویی داخل را از طریق ترکهای روی درها ببینید.
کمی جلوتر در امتداد لبه شرقی قلعه آگرا، برج سامان و خاص محل قرار گرفتهاند؛ یک برج هشت ضلعی شگفتانگیز ساخته شده از مرمر سفید، قصری که شاه جهان برای هشت سال تا زمان مرگش در سال 1666 در آنجا زندانی بود. از این جا بود که او میتوانست به تاج محل، آرامگاه همسرش خیره شود. وقتی شاه جهان مرد، پیکر او را با قایق به تاج محل بردند. مسجد منا که به روی عموم بسته است مسجد خصوصی او بوده است. در جنوب، قصر جهانگیر قرار گرفته است، قصری بزرگ و ساخته شده از سنگ ماسهای سرخ که احتمالا اکبر برای پسرش جهانگیر ساخته بوده است. این بنا معماری هندی و آسیای مرکزی را ترکیب کرده است. جلوی قصر حوض جهانگیر قرار دارد، یک استخر بزرگ که از یک تکه سنگ یکپارچه تراشیده شده و برای حمام کردن پادشاه استفاده میشده است. عبور از اینجا شما را دوباره به دروازه امار سینگ میرساند.